Қадимги юнон-рим тарихи

1
 
Rim fuqarolari.
 

---

 
 245 
 
 
(askarlikka)  olishni  diktator  qilgan  bo`lsada  bu  ular  uchun  hozir  ham  majbur  deb  o`yladilar,  ular 
ekvlar bilan urush harakatlari qayta boshlangani bahonasi bilan qo`shinni shahardan tashqariga olib 
borishga  buyruq  berdilar.  Bu  qaror  isyonni  tezlashtirdi.  Va  birinchidan  aytishlaricha,  qasamdan 
ozod  bo`lishlari  uchun  konsullarni  o`ldirish  to`g`risida  so`z  borgan;  lekin  hech  qanday  diniy 
majburiyat,  jinoyat  bilan  yo`qotilmasligini  bilib  ular  Sitsiniy  degan  kimsani  maslahati  bilan  
konsullarning ruxsatisiz Muqaddas toqqa ketdilar
1
, bu yerda hech qanday yo`lboshchisiz qarorgohni 
to`siq va xandak bilan mustahkamlab, (dalalardan) ovqat uchun eng kerakligini olib, ular bir necha 
kun tinch turdilar, hech kim ularga, ular hech kimga tegmadilar. Shaharda kuchli vahima tarqaldi va 
har  ikki  tomonning  vahimasi    barchani  keskinlikda  ushlab  turdi,    o`zlariniki  tashlab  ketgan 
plebeylar  patritsiylarni    qahr-g`azabidan  xavfsiradilar,  patritsiylar  shaharga  qolgan  plebeylardan 
qo`rqdilar,  nimadan  yaxshilik  kutishni  bilmay,    ular  qolsinlarmi  yoki  ketsinlarmi?  Ketgan  olomon 
uzoq  vaqt  tinch  bo`ladimi?  Yana  keyin  nima  bo`ladi?  Agarda  shu  vaqtda  qandaydir  tashqi  urush 
bo`lsa?  Bu  yerda    albatta,  fuqarolarni  kelishuviga  umid  qoladi!    Tog`rimi-noto`g`rimi  uni  qayta 
tiklash  kerak.  Bu  qarorga  ko`ra  plebeylarga  so`z  boyligiga  ega  bo`lgan    va  plebeylarga  yoqimli  
bo`lgan,  o`zi  plebeylar  ichidan  kelib  chiqqan  Meneniy  Agrippani  vositachi  qilib  jo`natishga  qaror 
qilindi…  Odam  gavdasi  a’zolarini  norozi  bo`lganligini  plebeylarni    patritsiylarga  qarshi 
g`azablanishiga  o`xshatib  taqqoslab  u  odamlarni  kayfiyatini  o`zgartirdi.  Keyin  murosaga  kelish 
to`g`risida muzokaralar boshlandi   va  plebeylar   qo`ygan   shartlarga   rozilik   berildi,  ularda o`z   
“daxlsiz”
2
  magistratlari  bo`lishi  kerak,  ular  konsullarga  qarshi  yordam  berish  huquqiga  ega 
bo`lishlari kerak, patritsiylardan hech kim bu lavozimni egallashi mumkin emas. Shunday qilib ikki 
xalq  tribuni  G.Litisiniy  va  L.Albin  saylandilar.  Ular  o`zlariga  uch  o`rtoqlarini  sayladilar-ularni 
ichida  ketish  aybdori  Sitsiniy    ham  bor  edi;  qolgan    ikkitasi  kimlar  edi,  bu  to`g`risida 
kelishmovchiliklar mavjud. Ba’zilar tasdiqlaydiki Muqaddas tog`da faqat ikki tribun saylangan edi 
va u yerda daxlsizlik to`g`risidagi qonun o`tkazilgan edi. 
Хрестоматия по истории  древнего мира. М., 1991. 211-214 стр