Adabiyotshunoslik tarixi

Adabiyotshunoslikdagi akademik maktablar

Adabiyotshunoslikdagi akademik maktablar. XIX asr rus adabiyotshunosligida sotsial tanqid va uning tarafdorlari. V.G.Belinskiy, N.G.Chernishevskiy va N.Dobrolyubov.

Adabiyotshunoslik taraqqiyotida akademik (mifologik, psixologik va formal v.b.) maktablarning o‘rni. Mifologik maktab va uning namoyandalari. Duglas, aka-uka Grimlar. A.N.Veselovskiy va uning tarixiy poetika maktabi. Ukrain adabiyotshunosi A.A.Potebnya tomonidan nazariy poetikaning shakllantirilishi.
Formal maktabning shakllanishi. “OPoYaz” va uning adabiyotshunoslik rivojidagi o‘rni. Rus formal maktabi vakillari. V.Shklovskiy, Eyxenbaum, B.Jirmunskiy, Yu.Tinyanov.
Adabiyotshunoslik tarixida adabiy oqim va yo‘nalishlar

Sentimental va lirik intuitsiya. Kroche tomonidan estetikaning soddalashtirilishi. Simvolizm nazariyasining “hukmronligi” (E.Kassirer, S.Langer). A.A.Richards semantik tahlil haqida. Semantikada estetik plyurealizm. Relyativ estetika (Dyui, Lalo). Morits Geyger va uning “fenomenologik estetikasi”.

XX asr adabiyotshunosligidagi ilmiy tizim va nazariyalar. Modernizm va uning adabiyotshunoslikdagi ko‘rinishlari: akmeizm, futurizm, ratsionalizm v.b.
Sotsrealizm va uning tanqidi.
Neomodernizm adabiy harakat sifatida. Uning ko‘rinishlari: syurrealizm, ekspressionizm, konstruktivizm, ekzistentsializm: absurd dunyosida yolg‘iz inson, “ong oqimi”, neoabstraktsionizm.
Postmodernizm adabiy harakat sifatida (uning asosiy yo‘nalishlari): pop-art, “demokrat-iste’molchi”, sonoristika, aleatorika, musiqiy puantilizm, giperrealizm, xepening v.b.

Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etish bo‘yicha

ko‘rsatma va tavsiyalar

Amaliy mashg‘ulotlarni tashkil etishda, asosan, birlamchi nazariy manbalar bo‘yicha savol-javoblar uyushtiriladi, nazariy adabiyotlardan olingan konspektlar nazoratga olinadi va badiiy asar tahlili masalalariga e’tibor qaratiladi. Tahlil jarayonida badiiy asarni yaxlitlikda olib, unga jonli organizm kabi munosabatda bo‘lish talab etiladi. Ushbu jarayonda badiiy asarni adabiy tur va janrlar tarkibi bo‘yicha, badiiy ifoda shakllari, mundarija va uning jabhalari, badiiy shakl elementlari, badiiy nutq va uslub muammolariga e’tibor qaratiladi. So‘ngra esa badiiy matnning umumiy xususiyatlari haqida xulosa qilinib, muallifning badiiy mahorati xususida to‘xtamga kelinadi.

1. 
   Qadimgi Sharq adabiyotshunosligi manbalari.
   
2. 
   Antik davr adabiyotshunosligi manbalari. Arastu va uning “Poetika”si.
   
3. 
   Islom estetikasi. Ilmi adab va uning tarkibi.
   
4. 
   Ilmi badi’ va uning taraqqiyoti.
   
5. 
   Adabiyotshunoslik taraqqiyotida tazkiraning roli. Davlatshoh, Alisher Navoiy, Mutribiy tazkiralari.
   
6. 
   Evropa Uyg‘onish davri adabiyotshunosligi.
   
7. 
   Ma’rifatchilik davri adabiyotshunosligi.
   
8. 
   Adabiyotshunoslikning ilmiy tizim sifatida shakllanishi.
   
9. 
   Adabiy oqim va yo‘nalishlarning shakllanishi. Klassitsizm, romantizm, realizm v.b.
   
10. 
    Modernizm va uning ko‘rinishlari.
    
11. 
    Postmodernizm davrida adabiyotshunoslik.
    

Izoh: Mazkur ro‘yxatdagi mavzulardan amaliy mashg‘ulotlar uchun ajratilgan soatlar hajmiga mos holda tanlab foydalanish tavsiya etiladi.