Adabiyotshunoslik asoslar

 
Obraz yaratishda yozuvchi prototipdan foydalanish ham mumkin. Hayotning 
o`zida ham haqiqiy tiplar uchraydi. Ular yozuvchi uchun prototip vazifasini 
o`taydi. Ba’zi hollarda yozuvchi o`z tasavvurida o`ylab yurgan odamga o`xShash 
kishini hayotda uchratib qolishi mumkin. Bunday holda san’atkor tasavvuridagi 
obrazni yaratish uchun haligi Shaxs nusxa vazifasini bajaradi. Prototipning 
ahamiyati shundaki, u to`qima bilan hayot, borliqni birlashtiradi, yozuvchi 
fantaziyasini 
hayotga 
yaqinlash-tiradi. 
Biroq 
badiiy 
obraz 
hayotdagi 
prototiplarning barcha Shaxsiy, o`ziga xos xususiyatlarini qamrab olmaydi, balki 
ma’lum g`oyaviy-estetik nuqtai nazardan tasvirlangan obraz uchun zarur bo`lgan 
individual hususiyatlarinigina oladi, xolos. Demak, obraz hayotdagi narsa va 
hodisalarning nusxasi emas, ularning badiiy tadqiq qilingan hamda ma’lum 
g`oyaviy niyatga bo`ysundirilgan natijasidir. San’atkor obraz yaaratar ekan, hayot 
faktlarini o`z tasavvurlari bilan jonlantiradi, boyitadi. Faqat yozuvchining 
to`qimasi yordami bilan yaratilgan obrazgina hayotiy va xaqqoniy bo`ladi. 
YOzuvchi fantaziyasi voqea-hodisalarning mohiyatini ochish, hayot haqiqatini 
ro`yobga chiqarish vositasi bo`ladi. YOzuvchi fantaziyasi yordamida yaratilgan 
obrazgina kishini ishontiradi, shundagina kitobxon uni to`qima emas, haqiqat deb 
qabul qiladi. YOzuvchi fantaziyasi yordamida yaratilgan obrazlar fantaziyasiz 
batafsil tasvirlangan asarlarga qaraganda jonliroq va hayotiyroq bo`ladi.
Badiy adabiyotda obraz so`z vositasida yaratiladi. So`z ham xuddi rassomning 
bo`yog`i, kompozitorning ohanglari singari, inson hayotining ko`z ilg`amas 
tomonlarigacha berish imkoniyatiga egadir.