Adabiyot darslarida tahlil turlaridan namunalar

Adabiyot darslarida tahlil turlaridan namunalar

(Mahorat darsi)

Dars maqsadi:

1. 
   Ta’limiy maqsad: badiiy asarni tahlil qilish orqali ma’nosini chuqur anglash;
   
2. 
   Tarbiyaviy maqsad: tahlil jarayonida tayanch kompetentsiyalarni shakllantirish, komil insonni tarbiyalash;
   
3. 
   Rivojlantiruvchi maqsad: asar tahlili jarayonida olingan bilim, ko’nikma va malakalarni layoqatga aylantirish, amalda qo’llay olish.
   

Darsda foydalaniladigan jihozlar: badiiy asarlardan namunalar, tarqatma materiallar, prezentatsiyalar, kompyuter, proyektor, internet ma’lumotlari.

Darsning shiori: “Olim bo’lish oson, odam bo’lish qiyin” (Maqol).

Darsning borishi:

1. 
   Tashkiliy qism: tinglovchilarni ikki guruhga bo’lish, kirish suhbati.
   

Maktablarda adabiyot darslarini o’qitishdan maqsad komil insonni tarbiyalashdir. Boshqa fanlarni o’qitishda ham tarbiyaviy maqsad ko’zda tutiladi, lekin samarasi adabiyot darslarinikicha bo’lmaydi. Chunki ruhiy tafakkur aqliy tafakkurdan ustun turadi. Badiiy adabiyot ruhiy tafakkur mahsulidir. Allomalarimiz bejizga adabiyotni hayot darsligi deb atashmagan. Ya’ni insonga hayotni o’rgatuvchi, dunyoqarashini shakllantiruvchi va o’stiruvchi, ezgulikni yovuzlikdan farqlashni o’rgatishga xizmat qiluvchi asosiy vosita ham adabiyotdir.

Hayotda kitob o’qiydiganlar ko’pchilikni tashkil etar, ammo unig ma’nosini uqqanlar unchalik ko’pemas desak, haqiqatni aytgan bo’lamiz. Buning uchun o’qilgan badiiy asar yoki yod olingan she’r o’quvchining qalbiga kirib borishi, tuyg’ulariga ta’sir etishi, uni hayratlantirishi lozim. Shundagina badiiy asar o’zining tarbiyaviy vazifasini bajargan bo’ladi. Bunda asar tahlili muhim o’rin tutadi.

Amaliyotda badiiy tahlil qanday maqsadga yo’naltirilganligiga qarab ikki turga bo’linadi: filologik tahlil va didaktik tahlil.