Adabiyot darslarida tahlil turlaridan namunalar

G’azal tahlilidan namunalar

Sir emaski, ko’pgina adabiyot o’qituvchilarini qiynaydigan mavzu mumtoz adabiyotimiz bilan bog’liq bo’lgan aruz vaznidir. Amaldagi darsliklarimizda ba’zi g’azallarning vazni, taqte’si va afoyillari ham ko’rsatilyapti. Ammo bu bilan muammo hal bo’ldi degani emas. Chunki bayt misralaridagi qisqa, cho’ziq va o’ta cho’ziq bo’g’inlarni anglash, ularni joy-joyiga qo’yish lozim bo’ladi. Bundan tashqari “vasl” qoidasini bilish ham muhim o’rin tutadi.

Ana shularni hisobga olgn holda lutfiyning 8-sinf adabiyot darsligida berilgan “Xoh inon, xoh inonma” radifli g’azalining vaznini ko’rib o’tamiz. G’azal an’anaviy yetti baytdan iborat. U aruzning hazaj bahri tarmoq ruknlarida, ya’ni hazaji musammani axrabi makfufi mahzuf vaznida yozilgan.

Afoyili: