Adabiyot 2020 indd

Yodingizda tuting!
Demak, har kimni ham sinamasdan, aslini bilmasdan 
do‘st deb o‘ylash, unga ishonish aqldan emas. Hushyorlik, 
ogohlik hech qachon odamga ziyon keltirmaydi. 
Kundalik hayotda uchraydigan qallobliklar, firibgarliklar, aldov-
lar ortida o‘sha ishni o‘ziga ep ko‘rgan odamlarning pastkashligi 
bilan birga, ular gapiga laqqa tushgan go‘l kishilar fojiasi ham 
turibdi. Muallif kichik bir hikoyasi bilan bizni mana shu achchiq 
haqiqatlardan ogoh etadi.
Quyidagi jajji hikoyani esa sinfdoshlaringiz bilan birga muho-
kama qiling.
JANJALChILIK ZARARI
Bir suv ustiga ko‘pruk kabi bir taxta qo‘yilmish edi. Bu taxtaning 
ustindan o‘tmak uchun iki echki iki tarafdan kelub, bir-biriga yo‘luqti. 
Biri dediki: – «Man sandan kattaman, san yoshsan, arqangga qayt. 
Manga yo‘l ber». Ikinchisi:
– San katta bo‘lsang, ulug‘lig‘ing o‘zingg‘a. Man sandan 
quvvatli. San qayt. Mandan so‘ngra o‘tarsan, – deb arolarinda zo‘r 
g‘avg‘o chiqdi. Ikisi ham bo‘yinlarin egishub, shoxlarin shoxlariga 
qo‘yushib, chunon suzishdilarki, oxirda suvga yumalab tushub, ikisi 
ham suvda g‘arq bo‘ldi.
http://eduportal.uz

---

204
Savol va topshiriqlar
1. Abdulla Avloniy hayoti va ijodi nimasi bilan ibratli?
2. Avloniyning matbuot va «gazetchilik» faoliyati haqida nimalarni 
bilasiz?
3. «Vatanni suymak» lavhasida adib bizni nimalarga da’vat etadi?
4. «Vatanni suymak imondandur» hadisining mazmunini sharhlashga 
harakat qiling.
5. «Vatan» she’rida shoir vatanning qadrini bilmaganlarni nimaga 
o‘xshatadi? She’rdan ana shu mulohazalar aks etgan satrlarni toping.
6. Do‘stlarning chin va yolg‘on bo‘lishi haqida boshqa kitoblarda ham 
o‘qiganmisiz? eslab ko‘ring.
7. O‘zingizning chin do‘stingizni ta’riflab bera olasizmi?
8. «Hiylagarning hiylasi boshin yegay» misralari avvalgi darslarda o‘qilgan 
qaysi asarning qahramonini yodga soladi?
9. «Janjalchilik zarari» hikoyasida echkilardagi qaysi qusur ularni suvga 
g‘arq qildi?
10. «Vatan» she’rini yod oling.
11. Abdulla Avlоniyning ma’rifatpavarlik va ijоdiy faоliyati da-
vоmida amalga оshirgan ishlarini o‘qituvchingiz yordamida jadvalda 
aks ettiring.