Adabiyot 10 oxirgi 2-qism indd

?

---

79
MUHOKAMA QILAMIZ
1. Pushkin roman muqaddimasida o‘z asariga nisbatan “kulgu, qayg‘u 
omixtadir sal, xalqona-yu mukammal; dag‘al” ta’rifl arini ishlatgan. Asar-
ni o‘qish davomida qaysi o‘rinlarda kulguni va qayg‘uni, mukammallikni 
va dag‘allikni his qildingiz? Fikrlaringizni matn asosida isbotlang. 
2. XIX asr rus adabiy tanqidchisi Vissarion Belinskiy Oneginni 
“o‘z ixtiyoriga qarshi azob chekuvchi xudbin” deb ataydi. Tanqidchi 
Dmitriy Pisarev fi kriga ko‘ra esa, Onegin – tabiatan xudbin, hech qan-
day hissiyotlarga qodir bo‘lmagan shaxs. Siz Oneginga qanday ta’rif 
berasiz? 
3. Onegin Tatyananing sevgisini qabul qilib, unga uylanganida ularning 
turmushi qanday kechardi deb o‘ylaysiz? Tatyananing “Baxt bo‘lsa-chi, 
naqadar mumkin, Yaqin edi naqadar!” degan so‘zlariga qo‘shilasizmi?
4. Sizningcha, asarda baxtli qahramon bormi? Nima uchun?
5. Nima sababdan muallif asar qahramonini “uning uchun eng mush-
kul zumda” tark etadi? Asarni boshqacha yakunlash mumkinmidi? Asar 
qahramonlarining keyingi hayoti qanday kechadi deb o‘ylaysiz? 
6. Adabiyotshunos Najmiddin Komilov fi kricha, insonning tabiiy inti-
lishlari, his-tuyg‘u erkinligi bilan jamiyat va uning tartiblari orasidagi aba-
diy ziddiyat asarning bosh g‘oyasini tashkil qiladi. Siz bu fi krga qay da-
rajada qo‘shilasiz? Sizningcha, Pushkin bu asari bilan nima demoqchi? 
7. “Yevgeniy Onegin” she’riy romani Pushkin ijodini tadqiq qilgan 
adabiyotshunoslar tomonidan “rus hayotining qomusi” sifatida e’tirof 
etilgan. Asarning qaysi jihatlari Pushkin davri ruhiyatini tushunishga yor-
dam beradi?
8. Sizningcha, “Yevgeniy Onegin”da Pushkin ko‘proq romantik ijod-
kor sifatida gavdalanadimi yoki realist? Fikringizni matn asosida dalillang. 
LOYIHA
XIX asr rus adabiyotida “ortiqcha odam” – zodagon oiladan chiqqan, 
aqlli, lekin jamiyatga foydasi tegmaydigan shaxs yetakchi mavzular-
dan biriga aylandi. “Ortiqcha odam” tushunchasi adabiyotshunoslikka 
1850-yillarda rus adibi Ivan Turgenev tomonidan olib kirilgan bo‘lsa-
da, bu xildagi obrazlarni undan oldin yaratilgan ijod namunalarida ham 
ko‘rishimiz mumkin. 
Oneginni ham “ortiqcha odam”lar qatoriga kiritish mumkinmi? Agar 
“ha” bo‘lsa, bunga kim aybdor – Oneginning o‘zimi yoki jamiyat? Asar 
matni asosida “ortiqcha odam” portretini yarating. 
Bugungi jamiyat orasida ham “ortiqcha odam”larni ko‘rishimiz 
mumkinmi? Jamiyatda “ortiqcha odam”lar bo‘lmasligi uchun tavsiyalar 
bering.