Адабиёт назариясига оид энг муҳим атамалар изохи

Ремарка-драматик асарда ёзувчи изохи.

Сажъ-насрдаги қофия. “Равшанбек зеҳнини қўйиб қараса, ясанган, ҳурдай, тишлари дурдай, кўзлари юлдуздай, қошлари қундуздай, лаблари қирмиздай, оғизлари ўймоқдай, лаблари қаймоқдай...” “Равшан” достонидан.

Tazmin (arabcha-bir narsani ikkinchi bir narsa orasiga qoymoq) da san'atkor yaratilayotgan asariga boshqa biror shoirning kuchli ta'sir qilgan misra yoki misralarini o'zgartirishsiz kiritadi; faqat buning sharti bor: yaratilayotgan asardagi bosh g'oyaga mos bo'lishi, uning mohiyatini chuqurroq va ta'sirchanroq ochishi lozim. Jumladan, Mashrab o'zining

Sensan sevarim, xoh inon, xoh inonma,
Qondur jigarim, xoh inon, xoh inonma.
G'am shomi firoqingda kabob etti falakni,
Ohi saharim, xoh inon, xoh inonma
tarzida boshlanuvchi g'azalida Lutfiyning mashhur
Sensan sevarim, xoh inon, xoh inonma,
Qondur jigarim, xoh inon, xoh inonma baytini aynan keltiradi.

28. 
    Татаббуъ-назира, ўхшатма, бирор шоир асарига ўхшатма ёзиш.
    
29. 
    Тасаввуф-инсонни камолотга олиб борувчи йўл (таълимот).
    
30. 
    Девон-мумтоз адабиётда шеърнинг қофия ёки радифидаги охирги ҳарфнинг алифбо тартибида берилиши асосида тузилган тўплам.
    
31. 
    Дебоча-девоннинг кириш қисми (насрий).
    

ЛИРИК ТУР ЖАНРЛАРИ

1. 
   Фард-ёлғиз байтдангина (2 мисрали) иборат шеър. Ўзбек мумтоз адабиётида энг кичик жанр ҳисобланади.
   

Мурувват барча бермакдир, емак йўқ,
Футувват барча қилмакдур, демак йўқ. (Навоий)

2. 
   Ruboiy (arabcha-to'rtlik) "ikki baytli she'r" bo'lib, uning yuzaga kelishiga, xalq she'riyatidagi to'rtliklar asos bo'lgan" (B. Sarimsoqov, N. Hotamov). Aruz hukmronlik qilgan davrlarda "Hazaj bahrining "ahram" va "ahrab" shajaralaridagi 24 sho'bada yaratilgan... uning yetakchi janr belgisi-undagi chuqur mazmunni hazaj bahri vaznlarida ifodalash" (R. Orzibekov) sanalgan. Рубоий-дубайтий - 4 мисрали, а-а-б-а (хос рубоий) ва а-а-а-а (таронаи рубоий) шакллари мавжуд.
   

хос рубоий
Жондин сени кўп севармен, эй умри азиз,
Сондин сени кўп севармен, эй умри азиз.
Ҳар неники севмак ондин ортиқ бўлмас
Ондин сени кўп сервармен, эй умри азиз. (Навоий)
таронаи рубоий
Zohid, senga hur, manga jonona kerak,
Jannat sanga bo'lsun, manga mayxona kerak.
Mayxona aro soqiy-u paymona kerak,
Paymona necha bo'lsa, to'la yona kerak. (Навоий)

3.