Abu Rayxon Beruniyning inson bilimlari aql va sevgi azolari tòģrisidagi fikrlari Abu Rayxon Beruniyning " Hindiston " asarida ijtimoiy muammolar talim tarbiya borasidagi qarashlari

Beruniyning “Hindiston” asarida ko‘rsatilishicha, aynan din hind xalqi dunyoqarashi, ongi, turmush tarzi va xulq-atvorining shakllanishiga faol ta’sir ko‘rsatgan. Shuning uchun dinga bo‘lgan alohida e’tibor hind xalqining barqaror hayot kechirishiga, jamiyatning rivojlanishiga asosiy zamin bo‘lgan. O‘z navbatida, hindlar diniy e’tiqod va g‘oyalar hukmronlik qilgan asrni “Oltin asr” deb ataganlar. Hindlarning dinga bo‘lgan e’tiborlari falsafiy xarakterga ega bo‘lgan.

• Beruniyning “Hindiston” asarida ko‘rsatilishicha, aynan din hind xalqi dunyoqarashi, ongi, turmush tarzi va xulq-atvorining shakllanishiga faol ta’sir ko‘rsatgan. Shuning uchun dinga bo‘lgan alohida e’tibor hind xalqining barqaror hayot kechirishiga, jamiyatning rivojlanishiga asosiy zamin bo‘lgan. O‘z navbatida, hindlar diniy e’tiqod va g‘oyalar hukmronlik qilgan asrni “Oltin asr” deb ataganlar. Hindlarning dinga bo‘lgan e’tiborlari falsafiy xarakterga ega bo‘lgan.

Beruniyning asarlarida ulug‘ olimlarga xos ikki xususiyat bordir:

• Beruniyning asarlarida ulug‘ olimlarga xos ikki xususiyat bordir:

1. Hur va betaraf muomalada bo‘lish.

2.Musibat bilimga nomuvofiq va aqlga uyg‘un bo‘lmagan bo‘sh va asossiz fikrlarga bog‘lanib qolmaslik. Mavzuni tanqidiy zehn bilan tadqiq etmoq, yetarli dalillar to’ilgandan keyin haqiqatni tasdiqlamoq lozim.

Beruniy “Hindiston” asarida shularni yozadi: Bu kitob baholashish va tortishish kitobi emas, shuning uchun bu kitobda dushmanlar isbotini keltirmayman va haqiqatdan chetga chiqganlarga qarshilik ko‘rsatmayman. Bu faqatgina bayon qilish kitobigina xolos. Ilm esa jasad tabiyatini o‘z holiga qo‘yib, quyosh tukunidan yoki bulutdan tozalanganidek, nafs qorong‘ulikdan tozalaydi. Aql esa hech qachon vaqt va zamonga boylanmay, narsalarni haqiqatini bila oladi, o‘tmish va kelajakdagi narsalar ham unga barobardir.

• Beruniy “Hindiston” asarida shularni yozadi: Bu kitob baholashish va tortishish kitobi emas, shuning uchun bu kitobda dushmanlar isbotini keltirmayman va haqiqatdan chetga chiqganlarga qarshilik ko‘rsatmayman. Bu faqatgina bayon qilish kitobigina xolos. Ilm esa jasad tabiyatini o‘z holiga qo‘yib, quyosh tukunidan yoki bulutdan tozalanganidek, nafs qorong‘ulikdan tozalaydi. Aql esa hech qachon vaqt va zamonga boylanmay, narsalarni haqiqatini bila oladi, o‘tmish va kelajakdagi narsalar ham unga barobardir.