Abu rayxon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti geologiya va konchilik ishi

5.5.Tektonik yoriqlar va darzliklarni o’rganishning prinsiplari 
Tog’ jinslari massividagi darzliklar barcha masssivdagi sodir bo’lgan 
uzilishlar mujassam etgan bo’ladi. Ma’lumki, kon massividagi hodisalar va 
jarayonlar tashqi kuch, ichki kuchlanish va tog’ jinslarining xossalari ta’siri bilan 
bog’iq. 
Shuning uchun konchilik ishlarini boshqarish masalalari kon massivining 
tuzilishi va geotektonik holatini inobatga iolgan holda yechilishi kerak bo’ladi. 
Kon chegarasi hududidagi tektonik darzlik va yoriqlar razvedka va qazish 
ishlari bilan bog’liq bo’lgan kon lahimlarida o’rganiladi va hujjatlashtiriladi. 
Zarmitan koni geologiya va marksheyderlik hizmati tasarrufida bo’lgan hujjatlar 
to’plamida mavjud bo’lgan tektonik darzliklarning geometrik parametrlari 
to’g’risidagi ma’lumotlar kon massivi tektonik darzliklarni geometrizatsiyalash 
uchun boshlang’ich ma’lumotlar tashkil etdi. Chunki, massiv tektonik darzliklari 
kon tabiatidagi kuchlanishlar taqsimotidan qoldirilgan iz tariqasida qaralmog’I 
lozim. Shuning uchun ham ularni har birining o’rni (X,Y), joylashish unsurlari 
(A,∆), masofasi (L), jadalligi (N), orasidagi masofa (t), yoriqlik o’lchami (m) va 
boshqa parametrlar aniq o’lchanishi kerak. 
Tektonik darzliklar konchilik uchastkalarining strukturasini va tektonik 
tuzilishini inobatga olgan holda har bir ruda tanasi hududida o’rganiladi. 
Belgilangan uchastkalarda tektonik darzliklar, yoriqlar o’rganilib, qo’shimcha 
sifatida ularni o’rab turgan tog’ jinslari darzliklari ham o’rganildi. 
Darzliklarning geometrik parametrlari, balki darzlik devorlarining 
morfologiyasi, to’ldirilgan materiallar tog’ jinslari qatlamining qalinligi, kon 
ochilmasining orientatsiyasi va qatlamlanish tekisligining unsurlari ham e’tibordan 
chetda qolmadi. Natijada 500 dan ortiq tektonik darzliklarga oid ma’lumotlar 
bazasi to’plami hosil qilindi.