Abu rayhon beruniy

MUHAMMAD IBN MUSO AL-XORAZMIY

Muhammmad ibn Muso al- Xorazmiy (783-850 yillarda yashab ijod qilgan) qadimgi Xorazm diyorida tug'ilib, voyaga etadi. Dastlabki savod va turli xil sohadagi bilimlarni u o'z ona yurti Xorazm va Movorounnaxr shaxarlarida ko'pgina ustozlardan oladi. So'ngra u halifa Ma'mun zamonida (813-833 yillar) “Bayt ul-hikmat”da mudir sifatida faoliyat ko'rsatadi. Zamonasining mashxur matematigi, astarnomi va geografi sifatida fanga ulkan xissa qo'shdi. Xorazmiy 20 dan ortiq asarlar yozgan. Ulardan faqat 10 tasigina bizgacha etib kelgan. Matematikaga doir asarlari “Al – jabr val - muqobala”, “Hind xisobi haqida”, geografiyaga oid asarlari “Kitob surat ul - arz” (Er Surati), astranomiyaga oid asarlari “Zij” va “Ustirlab bilan ishlash haqida”, tarixga oid asarlari “Kitob at - tarix”, “Yaxudiylarni taqvimi va bayramlarini aniqlash haqida risola” nomlari bilan atalgan.

 

           AMIR TEMUR

14 asrning 50-60 yillarida Movorounnahr 10 ga yaqin mustaqil bekliklarga bo'linib ketgan. Samarqand viloyati Amir Bayon Sulduz, Keshda Amir Hoji Barlos, Xo'jandda Amir Boyazid Jaloir, Balxda O'ljaytu Sulduz, Hisori Shodmon chegarasida Amir Husayn va Amir Yasovuriylar o'zlarini hokimi mutlaq deb e'lon qildilar. Buning ustiga Sharqiy Turkiston va Etticuvda tashkil topgan Mo'g'uliston xonlari bir necha bor Movorounnaxr ustiga yurish qilib, uni talaydir. Mo'g'uliston xonlari bir necha bor Movarounnaxr ustiga yurish qilib, uni talaydilar. Mo'g'ulicton xonlarining vayrongarchilikka olib keluvchi yurishlar, ictibdodi va zulmiga qarshi xalq harakati boshlanadi.Mana shunday o'zaro ichki urushlar qizigan, mo'g'ullar zulmiga qarshi mehnatkash xalq harakatlari boshlangan bir davrda mamlakatda yangi ciyociy kuch etilmoqda edi.