Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti regional geologiya, geomorfologiya

Paleogen davri paleogeografiyasi 
 
1. Paleogen davrida transgessiya va regressiyasi chegarasi 
yozuvsiz xaritaga tushiriladi. 
2. Paleogen davrida dengiz va quruqlikda hosil boʻlgan jinslar 
ustuni yozuvsiz xaritaga tushiriladi, dengiz va quruqlik kerakli rangga 
boʻyaladi. 
Paleogen davrida dengiz havzalaridan iborat juda keng maydonni 
ajratamiz, qaysiki hajmi jihatidan transgressiya davrida kengayadi, 
regressiya davrida torayadi, faqat Oʻrta Osiyoning gʻarbiy qismida 
saqlanib qoladi. Maydonning ikkinchi turi paleosenda va oligosenning 
quyi qismida dengiz havzasi paydo boʻladi, Oʻrta Osiyoning markaziy 
qismidagi tepalik, Tojik depressiyasi, Pomirning shimoliy qismi, shu 
davrda dengiz havzasi Pomirning markaziy va janubiy-gʻarbiy qismida 
(Yazgulem, Sarez, Ishlan, Muz koʻl hududlarida va janubiy-gʻarbiy qismi) 
va Fargʻona vodiysida intensiv vulkanizm bilan birga kuzatiladi. Uchinchi 
tur choʻkindilar hosil boʻlish xususiyatlariga qarab ajratiladi. (Tokuz 

---

116 
Taraus vohasi) u yerga dengiz oʻtmaydi, choʻkindilar kontinental 
sharoitda hosil boʻladi, ayrim joylarda choʻkish intensivligi ortadi 
(Norin hududi, Otboshi va Oqsuv qismida). Paleogen (Kazarman 
vohasida) yotqiziqlarida tosh tuzi qatlamlari uchraydi. Pomirning shimoliy 
qismi, Tojik depressiyasida paleogen boshida ayrim katta bloklardan 
tashkil topgan turli tezlikda choʻkayotgan (Pomirning markaziy va 
qismlariga nisbatan 3-5 marta intensivroq) tekislikdan iborat. 
Pomir (Pomirning janubiy-gʻarbiy qismidan tashqari) dengiz 
sathidan pastda boʻlgan. Shimolii yoyning relyefi dengizda yarim orollar 
shaklida joylashgan (Shimoliy gʻarbiy qismi). 
Fargʻona vodiysining va Qizilqumning markaziy dengizli qismi 
orasida Talass Ola togʻi tizmasining janubiy- gʻarbiy qismi past tekisligi 
joylashgan, bu yon tizmalari orqali Fargʻona togʻ tizmasi dengiz havzasi, 
turli hududi orqali Shimoliy Pomir va Tojik depressiyasining dengiz 
havzalari bilan tutashadi.