Abu rayhon beruniy nomidagi toshkent davlat texnika universiteti a. V. Mavlonov

  + 
0,00146t  +0,18k
q
  -
0,054 F
s.n.
 
+ 
0,27 K
n
 -0,00086f 
 
Keltirilgan  tenglama  har  xil  sharoitlardagi  suv  bostirish  holatiga 
mos keladi (tabiiy, chegara oldi, chegara orqasi, chegara ichi va sh.k.), 
lekin  bunda  yiliga  balans  zahiralarining  2-10  %  miqdori  olinishi 
lozim. SHuni qayd etish lozimki, neftni faqat neftga shimilgan joydan 
chiqarish,  uni  suv  bilan  birgalikdagi  holatda  chiqarishdan 
unumliroqdir.  SHuning  uchun  ularning  kg’rsatkichini  alohida  hisob 
qilgan maqsadga muvofikdir. 
Analitik  va  eksperimental  tadqiqotlarga  asoslanib  g’sha  vaqtdagi 
Butunittifoq  neft  ilmiy  tadqiqot  instituti  (BINITI)  gaz  erigan  rejimda 

---

 
97 
neft  beruvchanlik  pirovard  kg’rsatkichining  uning  fizik  xossalariga 
bog’liqligini quyidagi 6-jadvalda ifoda etadi:  
 
6-jadval. 
Qatlam 
sharoitidagi 
neftning 
 
hajmii 
koeffitsienti 
 
Gazning 
eruvchanlik 
koeffitsienti 
Neftning yopishqoqligida neft 
beruvchanlik koeffitsienti, 
MP

S 
 
 
3-13 
1-3 
0,5-1 
1,0 
0,5 
0,13-0,16  0,20-0,25 
0,25 
1,0 
1,0 
0,16-0,20  0,20-0,30 
0,30 
1,2 
0,5 
0,06-0,10  0,10-0,16 
0,20 
1,2 
1,0 
- 
0,15-0,25 
0,25 
1,4-1,5 
0,5 
- 
- 
0,10 
1,4-1,5 
1,0 
- 
- 
0,15 
 
Ozarbayjondagi 9 ta gaz va kondensat konlarida erishilgan gaz 
va  kondensat  beruvchanlik  0,6-0,9  atrofida  bo’lgan.  Eng  yuqori 
kg’rsatkichga gaz rejimida va suv elastikligi namoyon bg’lgan rejimda 
erishilgan.  Bularda  albatta  kollektorlar  g’z  xususiyatlari  bilan  uncha 
rang-barang bg’lmagan (nisbatan bir tekis bg’lgan). 
Neft  beruvchanlik  qobiliyati  qatlamning  juda  kg’p  holatlari 
bilan  bog’liq,  shuning  uchun  ham  biz  aksariyat  ko’p  miqdorda  neftni 
er  bag’rida  qoldirib  yubormoqdamiz.  Hozirgi  va  kelgusidagi  vazifa  - 
iloji  boricha  qatlam  sharoitiga  kirib  borishi  lozim  bg’lgan 
erituvchilarni  yaratish  va  ular  bilan  qatlamni  jalb  qilish  (qamrash) 
koeffitsientini  oshirishga  erishishga  harakat  qilishdan  iboratdir.  SHu 
maqsadlar  amalga  oshirilganda  biz  eski  konlarni  yana  qayta 
''tiriltirishimiz"  mumkin. Bu  juda  katta  rezervlarni ishga  solish  degan 
gap.