Abduraximov Asrorbekning Oʻzbekiston tarixidan “Abdullaxon II davrida Buxoro xonligi” mavzusida tayyorlagan slayd ishi

Abduraximov Asrorbekning Oʻzbekiston tarixidan “Abdullaxon II davrida Buxoro xonligi” mavzusida tayyorlagan slayd ishi

Abdullaxon II (1534-1598)

Abdullaxon II – toʻliq ismi Abdulla ibn Iskan-

darxon ibn Jonibek ibn Hoʻja Muhammad ibn

Abulxayrxon. 1534-yil Miyonqolda tugʻilgan.

Buxoro yaqinidagi Bahouddin majmuasiga

dafn etilgan. Oʻzbek davlatchiligi tizimida

Buxoro xonligining shayboniylar sulolasida chiqqan eng yirik hukmdori,davlat arbobi,sar-

karda ilm fan, marifat, madaniyat homiysi

Shayboniylar sulolasi

• 1500-1510 Muhammad Shayboniyxon
• 1512-1530 Koʻchkunchixon
• 1530-1533 Abu Said
• 1533-1540 Ubaydullaxon
• 1540 Abdullaxon I
• 1540-1551 Abdulatifxon
• 1540-1550 Abdulazizxon
• 1552-1556 Navroʻz Ahmadxon
• 1556-1561 Pirmuhammad I
• 1561-1583 Iskandar Sulton
• 1583-1598 Abdullaxon II
• 1598-1599 Abdulmoʻmin
• 1599-1601 Pirmuhammad II

Buxoro xonligi hududi

Abdullaxon II davrida mamlakat hududi qash-

qardan Orol va Kaspiy dengizlari sohillariga-

cha Turkiston va Sayramdan Xurosoning sharq-

iy qismigacha boʻlgan yerlardan iborat edi

Abdullaxon II davrida harbiy sanʼat

• Harbiy sanʼat taraqqiy etgan.
• Qoʻshin tarkibini piyoda ba otliq qoʻshinlar tashkil etgan
• Qurollari nayza, qilich, manjaniq, naftandoz va shotular bilan qurollangan
• XVI asrning ikkinchi yarmidan qoʻshin Turkiya va Rossiyadan keltirilgan
• Pilta miltiq va zambaraklar bilan qurollana boshlagan
• Harbiy sanʼat xar taraflama rivojlangan

Abdullaxon II ning tashqi siyosati

• Abdullaxon II faol tashqi siyosat olib borgan.
• Bu davrda shayboniylar Eron,Xitoy, Hindiston, Turkiya, Rossiya va boshqa
• Mamlakatlar bilan diplomatik, iqtisodiy, savdo aloqalarini olib borgan
• Masalan, Abdullaxon II elchilari 1583-yil Moskvadan oʻq-dori, ov qishlari va mato olib kelganlar.
• Bunday elchilik 1589-1595- yillarda ham qaytarilgan.
• Abdullaxon II ning mamlakat ichki siyosatidagi , dalat boshqaruv tizimini mustahkamlash, ayniqsa pul islohoti oʻtkazish yoʻlidagi faoliyati natijalari keyingi davrlarda ham saqlanib qolgan.
• U koʻplab inshoatlar qurdirgan.

Abdullaxon bandi

Andullaxon bandi – XVI asrning 80-yillarida

Buxoro hukmdori Abdullaxon II qurdirgan qadimgi suv ombori. Bu inshoat qoldiqlari Samarqand viloyati Nurota tumanidan 65 km sharqida , Eski Oqchob qishlogʻi yaqinidagi Beklarsoy darasida hozirgacha saqlangan.

Abdullaxon II davrida madaniy hayot

• Abdullaxon II davrida Buxoro yaqinidagi Sumiton mavzesida Joʻy or xoʻjalaridan Abu Bakr Sad mozori atrofiga masrasa, masjid, xonaqoh va chorbogʻ qurilgan (1558-1566).
• Buxoroda madrasa, hammom, Gavkashon,Fathulla qoʻshbegi, Mirakon, Xoʻja Muhammad Parso madrasalari, yangi Chorsu, Abdullaxon timi, Karmana yaqinida Zarafshon daryosi ustiga kopirik qurdiradi

Abdullaxon II davrida madaniy hayot

• Abdullaxon II davrida mamlakatda shaharsozlik, adabiyot, ilm-fan markaziga aylangan.
• Buxoroda mashxur Abdullaxon kutubxonasi tashkil qilingan
• Unda mashhur xattotlar Mir Ali Hiroviy, Ahmad Husayniylar va boshqa xattotlar kitob koʻchirish bilan shugʻullangan.
• Hasanxoʻja Nisoriy oʻzining “Muzakkiri ahbob” asrini Abdullaxon II ga bagʻishlagan
• Abdullaxon II ning oʻzi ham istedodli shoir boʻlib, “Xon” taxallusi bilan oʻzbek va fors tillarida sherlar yozgan.

Abdullaxon II davrida madaniy hayot

• Bu davrda shoir, adib va ilohiyotchi olimlardan Mushfiqiy, Nizom Muommoiy,Muhammad Darvish oxund, qozi Poyondo Zominiy, Mulla Amir, Muhammad Alti Zohid, tabiblardan mavlono Abdulhakim va boshqalar yashab ijod etgan
• Hofiz Tanish Buxoriy “Abdullanoma” (“Sharafnomayi Shohiy”) 1584-1589-yillarda yozilgan.
• Amin Ahmad Roziyning “Haft iqlim” (1583)
• Mutribiyning dunyo xaritasi ilova qilingan “Tazkiroti Shuaro” (1593-1595) shu kabi asarlar yaratilgan