Абдураҳим ортиқов саноат иқтисодёти

Учинчидaн – қaтъий тeжaмкoрлик тизимини жoрий этиш, ишлaб чиқaриш 
xaрaжaтлaри вa мaҳсулoт тaннaрxини кaмaйтиришни рaғбaтлaнтириш 
ҳисoбидaн кoрxoнaлaрнинг рaқoбaтдoшлигини oшириш.
Шу 
мaқсaддa 
яқиндa 
xўжaлик 
юритувчи 
субъeктлaрнинг 
иқтисoдиётимиздaги eтaкчи тaрмoқ вa сoҳaлaрдa мaҳсулoт тaннaрxини кaмидa 
20 фoиз туширишгa қaрaтилгaн чoрa-тaдбирлaрни aмaлгa oшириш бoрaсидaги 
тaклифлaри мaъқуллaнгaнини қaйд этиш лoзим. 
Бунинг учун ҳар бир хўжалик юритувчи субъект ўз фаолият йўналиши 
бўйича таннархни пасайтириш омиллари тўғрисида кенг ва чуқур тасаввурга эга 
бўлиши лозим. Умумий ҳолда, мамлакатимиз корхоналарида таннархни 

---

пасайтиришнинг асосий йўналишлари сифатида қуйидагиларга алоҳида эътибор 
қаратиш мақсадга мувофиқдир (2.2.3-расм). 
Таннархни пасайтиришнинг асосий йўналишлари 
 
 
 
 
 
 
 
 
2.2.3 - расм.
 
Қисқача хулосалар 
Маҳсулот 
таннархи саноат корхоналари фаолиятининг муҳим 
кўрсаткичларидан бири бўлиб, у маҳсулот ишлаб чикариш ва уни сотишга 
Таннархни пасайтиришнинг 
асосий йўналишлари 
Импорт қилинадиган ресурслар 
нархларини қайта кўриб чиқиш 
ва пасайтириш 
Материаллар сарфи 
меъёрларини
пасайтириш 
Маҳаллий хомашё ва 
материаллардан фойдаланиш 
даражасини ошириш 
Маҳсулотлар ишлаб чиқариш 
технологиясини 
такомиллаштириш 
Фойдаланилмаётган ишлаб 
чиқариш қувватларни 
консервация қилиш 
Маъмурий бошқарув 
ходимлари сонини 
қисқартириш 

---

сарфланган маблағлардан ташкил топади. Шу сабабли маҳсулот таннархини 
арзонлаштиришнинг 
аҳамияти 
беқиёсдир. 
Уни 
пасайтириш 
фойда 
(даромад)нинг ошишига, нархларнинг пасайишига имконият яратади. 
Фойда (даромад) корхона (фирма) фаолиятини умумлаштирувчи 
курсаткичдир. У моддий ишлаб чиқаришда яратилган соф даромаднинг бир 
қисми бўлиб, давлат бюджети даромадларининг шаклланишида асосий 
манбалардан бири хисобланади. 
Ишлаб чиқариш рентабеллиги саноат ишлаб чикариши, унинг тармоклари 
ва корхоналарнинг иқтисодий самарадорлигини ифодаловчи муҳим 
кўрсаткичлардан биридир. Рентабеллик даражасини аниқлашнинг бир неча 
усули мавжуд бўлиб, улар корхонанинг хўжалик фаолиятини бахоловчи восита 
(инструмент) вазифасини ўтайди.