Abdurahmon Jomiy

ONA TILI VA ADABIYOT (köngillilår guruhi)
Prezidentimiz I.A.Karimov Alisher Navoiy haqida

Inson qalbining quvonchu qayg`usini, ezgulik va hayot mazmunini Navoiydek teran ifoda etgan shoir jahon adabiyoti tarixida kamdan-kam topiladi.

* * *
Insoniy ishq-muhabbatni, mehru vafo, iffat, sharmu hayo va nazokatni yonib, hassoslik bilan kuylagan Navoiyning go`zal satrlarini o`qiganda buyuk va olijanob qalb sadolarini sezib turamiz. Bu yurak tug`yonlari, mana, oradan besh yarim asr o`tsa hamki, millionlab odamlarni hayajonga solib kelmoqda.
* * *
Ona tiliga muhabbat, uni ulug`lash, beqiyos boyligi va buyukligini anglash tuyg`usi ham bizning ongu tafakkuri- mizga, yuragimizga avvalo Navoiy asarlari bilan kirib kelgan.
* * *
Alisher Navoiyning tarix va bashariyat oldidagi ulug` xizmatlaridan biri shundaki, u adolat tuyg`usini har bir inson, har qaysi xalq va millat intilib yashaydigan oliy mezon darajasiga ko`tardi, odamzodni hayotda adolatni qaror toptirishga, uni asrab-avaylashga chorlab o`tdi.
* * *
Navoiy hazratlarining tom ma'noda xalqparvar shaxs bo`lgani, uning o`lmas g`oyalari bugungi kunlarimiz uchun ham bag`oyat hamohang va ibratli ekani, ayniqsa, ahamiyatlidir.
Инсон қалбининг қувончу қайғусини, эзгулик ва ҳаёт мазмунини Навоийдек теран ифода этган шоир жаҳон адабиёти тарихида камдан-кам топилади. Инсоний ишқ-муҳаббатни, меҳру вафо, иффат, шарму ҳаё ва назокатни ёниб, ҳассослик билан куйлаган Навоийнинг гўзал сатрларини ўқиганда буюк ва олижаноб қалб садоларини сезиб турамиз. Бу юрак туғёнлари, мана, орадан беш ярим асрдан зиёд вақт ўтса ҳамки, миллионлаб одамларни ҳаяжонга солиб келмоқда.

АЛИШЕР НАВОИЙГА
БАҒИШЛОВЛАР
Мушоира

Ғафур Ғулом
АЛИШЕР
Юксак тоғ оралаб ўкирган шернинг
Наърасига тенгдир акси садоси,
Беш юз йил янгради тоғдай Ватанда
Буюк Алишернинг асрий нидоси.
Она сутидан ҳам азиз нарса йўқ,
Бағир: форсий — сийна, арабчада — садр.
Кўкрак сути билан боққан ўғлини
Она юрт халқлари қилмоқдадир қадр.
Биринчи тамшанган сутнинг ҳурматин
Бутун ҳаёт бўйи оқлай ололган,
Теварак оламда кўркин кўрсатиб,
Ватан ва халқини йўқлай ололган;
Тирик одамларга насиба бўлган
Ҳаётий фароғат, жаҳоний алам;
Бириси озгина эркалаб ўтиб,
Бириси бир умр таъқиб қилса ҳам;
Тўфон, қуюнларда яккаю ёлғиз,
Монолит, гранит ҳайкалдай мағрур,
Термурбек давлатин сўнгги чоғида
Сакрашу барҳаёт, бўйсунмас шуур —
Дарахшон юлдузлар сари ўкирган,
Бўйнида занжиру, қалби озод шер.
Инеоний муҳаббат меҳри-ла вафо,
Эрку бахт тимсоли улуғ Алишер
Ҳирот тонготарин тасаввур килиб,
Йигитлик умрингнинг камолин кўрдим:
Қариган чоғларинг қаро шомида
Хуросон ўлкасин заволин кўрдим.
Заволни билмаган порлоқ ижодинг
Маърифат мулкида битмас хазина!
Инсоний камолот катта йўлида
Бир поя юксакроқ олтиндан зина.
Ўтмишдан беш юз йил тарихчи учун
Синчиклаб қараса — куни кечадек.
Яшовчан кишига эндиги минг йил
Эртага қўлига кирган ўлжадек.
Беш юз йил ҳурматинг сақлаган ўзбек
Кеча туғилдинг, деб қилади фараз,
Етук кишиларни яна минг йиллар
Халқ фарзанд атайди, жондан — беғараз.
Ўзбек деб аталган озод улуснинг
Отахон шоири, қадрли устод.
Ошиқлар ғазалинг куйга солганда,
Маъшуқлар дилининг хонаси обод.
Бирор шоҳбайтингни ёддош тутмаган
Каттадир, кичикдир, бизда киши йўқ.
Олтин балдоқдаги нифрит кўз каби
Асаринг биз учун бўлди қорачиқ.
Улуғвор халқимиз тарихда машҳур,
Гувоҳлик беролур бунга Геродот.
Ўзбекни, тожикни қабила атаб,
Бирор лорд қилолмас ўтмишни унут.
Шарқимиз чумоли уя эмасдир,
Бирин бировидан таниб бўлмаса,
Шўрлик бойваччалар, толеингиз шўр,
Афсуски, тарихдан тониб бўлмаса!..
Не-не тарихларни бошдан ўтказиб,
Талай жафоларни тортган эски Шарқ —
Не-не даҳоларни тарбият қилиб,
Офтобдай жаҳонни нурга қилди ғарқ.
Алишер Муштарий юлдузи каби
Ўзбек осмонида болқиган чоғи,
Яна бир муҳтарам ўғил кўргандай,
Каттароқ очилди олам қучоғи.
Электр барчанинг уйин ёритур
Ва туз тотимида миллий фарқ йўқ.
Маърифат инсоннинг шерик хислати,
Ватани фазодир бўшаларкан ўқ.
Тирик Фарҳодларни танимак бўлиб,
Олий юртимизга қилсангиз сафар,
Бу ерда ҳар битта тарошланган тош
Юксак умидлардан беради хабар.
…
Юксак тоғ оралаб ўкирган шернинг
Наърасига тенгдир акси садоси,
Беш юз йил янгради тоғдай Ватанда
Улуғ Алишернинг асрий нидоси.
1948 йил, 13 май