Abdunabi Haydarov. Har ismda bir hikmat mujassam!

Abdunabi Haydarov. Har ismda bir hikmat mujassam!
Chop etilgan27.01.2017MuallifZiyouz.uz

Yoxud ko‘ngil ila kalomning qog‘ozdagi zohiriy shakliga e’tiborsizlik oqibatlari haqida
Unutilmas saboq
O‘shanda 1974 yilning kuzi, aniqrog‘i, endigina maktabni bitirib, tuman gazetasida ishlayotgan kezlarim edi. Bir safar ilg‘or mexanizator haqida maqola yozish yuzasidan topshiriq oldim. Shunga ko‘ra, yig‘im-terim avjiga chiqqan dalaga bordim, mexanizatorni ish ustida uchratib suhbatlashdim. Hatto, traktorchilikdan xabarim borligi bois, unga qo‘shilib mashinada paxta terdim. Keyin shu asosda lavha yozdim. U gazetaning shanba sonida chop etildi.
Albatta, bu men – boshlovchi jurnalist uchun katta yutuq edi. Ammo quvonchim uzoqqa cho‘zilmadi. Dushanba kuni ertalab xonada ishlab o‘tirgandim, eshik shahd bilan ochildi-yu, ostonada qahramonim ko‘rindi. U men bilan nomigagina so‘rashdi-da, qo‘qqisdan muddaoga o‘tdi.
– Hov, uka! – dedi ko‘zlarimga qattiq tikilarkan, zardali ohangda. – Men otim Itolmas ekanligini aytgandim, sen nega Yetolmas deb yozding? Xo‘sh, nimadan quruq qolar ekanman?..
Kutilmagan savoldan avvaliga esankirab qoldim, so‘ngra oldimda turgan gazetaga shosha-pisha ko‘z yugurtirdim. Qarasam, ismi rostdanam Yetolmas yozilibdi. Uni kim, qachon o‘zgartirganini bilolmay, tasodifan xonaga kirgan bo‘lim mudiriga iltijoli boqdim.
– Ha, tinchlikmi? – Bo‘lim mudiri mexanizatorga yuzlandi. Uning dardini eshitgach, masalaga oydinlik kiritdi. – Ayb bu yigitda emas, – dedi menga ko‘z qirini tashlab. – Aslida sizning ismingiz eskicha va nojoizroq ekan. Shuning uchun gazetaga qo‘l qo‘yishdan oldin muharrir bilan maslahatlashib, sal o‘zgartirdik.
– Nega?!. – Mexanizator battar jahl otiga mindi. – Axir, eskichami-yangichami, yoqimlimi-yoqimsizmi, bu rahmatli ota-onam qo‘ygan ism-ku! Ular mendan oldingi besh farzandi turmagani uchun shunday qarorga kelishgan. Bu bolamiz yashab qolsin, uni Xudo o‘z panohida va yomon ko‘zlardan asrasin, loaqal it ham daxl etolmasin degan ma’noda shunday yo‘l tutishgan. Sizlarga birovning otini buzib yozishga kim huquq bergan? – U bir zum to‘xtab nafas rostlagach, piching aralash so‘zida davom etdi. – Unda, ana, bir hamqishlog‘imning ismi forschada Zarima, o‘zbekchasi – “past, tuban, yomon”, ehtimol, uniyam o‘zgartirib berarsizlar?!.
Xullas, Itolmas aka uzoq tortishdi. Oxiri bizni tavbamizga tayantirib, uzr so‘rattirdi.
Bu voqea men uchun bir umrlik katta saboq bo‘ldi. Shu-shu mudom odamlar ismini to‘g‘ri va to‘liq yozishga, mazmuniga e’tibor berishga odatlandim. Keyinchalik republika miqyosidagi nufuzli gazetalarda ishlagan chog‘larim ayni mavzuda birmuncha chiqishlar qildim. Eng muhimi, ismlarga qiziqqanim sayin barchasi o‘ziga xos teran ma’no va “tarjimai hol”ga egaligini chuqurroq anglay boshladim.