Abdullayeva sarvinoz

اؤو
)“yorga,do’stga,  yaqin  kishilarga  sadoqat;o’z  ahd-
paymonini  muqaddas  tutish,so’zda,  va’dada  qat’iy  turish,”(O’TIL.I.174-bet) 
ma’nosini,  jafo(  اؤج)so’zi  esa  “ma’naviy,  ruhiy  va  jismoniy  ezilish,azob  uqubat 
kulfat”(O’til.I.275-bet)  ma’nolarini  anglatadi.  Usbu  ikki  zid  tushunchalar  bir 
bandning  o’zida  kelib  ma’zmunga  o’zgacha  bir  mohiyat  kasb  etmoqda  va 
kitobxonni chuqurroq mushohadaga chorlamoqda. 
“Qutadg’u  bilig”  asarida  ijodkor  o`zlashgan  so`zlarni  qo`llar  ekan,  u  juda 
ko`p  omil  va  xususiyatlarni  hisobga  olilshga  harakat  qilgan:  qo`llanayotgan 
                                                           
15
Jamolxonov H. Hozirgi o`zbek adabiy tili.Toshkent: “To`lqin”,2005.190-bet. 

---

22 
 
o`zlashma  so`z  ma`no  mazmuni  keng,  xalq    ommasi  uchun  to`la    va  aniq, 
tushunarli  bo`lishi  kerak;  qo`llanayotgan  o`zlashma  so`z  xalqning  ongiga  chuqur 
singgan  bo`lishi;  uning  yot  unsur  ekanligi  bilinmasligi  kerak;  o`zlashgan  so`z 
xalqning jonli so`zlashuv              uslubida qo`llanishi lozim.  
O’gdulmish uquv-idrokning nomi. U kishini ulug’laydi. Bo’lagi 
O’zg’urmishdir. Uni ofiyat dedim.  
                                            (Qutadg’u bilig.20-bet)