Abdulla sher axloqshunoslik

1 LA. Karimov. Xavfsizlik va barqaror taraqqiyot yo'lida. Т ., « 0 ‘zbekiston» 1998
127-b.
2 LA. Karimov. D onishm and xalqim izning m ustahkam irodasiga ish onam an .
«Fidokor» gazetasi, 2000-yil, 8-iyun.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

kirishganmiz. Bu jamiyat, m a’lum m a’noda, g arbliklar tasawuridagi 
fuqarolik jamiyatlaridan farq qiladi. G ‘arbda bu borada e’tibor asosan 
huquqiy yo‘nalishning ustuvorligiga qaratilsa, bizda axloqiy-ma’naviy 
yo'nalishning ustuvorligini ko‘rish mumkin. Shu nuqtayi nazardan olib 
qaraganda, biz qurayotgan fuqarolik jamiyati G ‘arb dunyosi uchun o ‘mak 
bo‘lishi mumkin. Bu faxrlanish hissidan kelib chiqqan balandparvoz 
gap emas. Masala shundaki, G ‘arb jamiyatlari hozirgi paytda axloqiylikni 
huquqiylikning yuqori bosqichi sifatida qabul qilmoqdalar. Lekin ular 
uchun «axloqiy o ‘rin bo‘shatishdan» ko‘ra «huquqiy o‘rinni egallab 
tu rish » n a fa q a t q o n u n iy , b alk i z a v q liro q tu y u la d i. B iz n in g
mentalitetimizda esa buning aksi — har bir «axloqiy o‘rin bo‘shatish>> 
o ‘zbek qalbiga quvonch, o ‘z insonlik burchini bajargartlik hissini 
to'ldiradi.
Bundan tashqari, bizda fuqarolik jamiyati qurishni m a’lum m a’noda 
tezlashtiradigan, G ‘arb mentalitetiga xos bo‘lmagan mahallalar bor. 
0 ‘zbek mahallalari tom m a’noda axloqiy tarbiyaning maskani; oila 
kattalari bolaga qanchalik tarbiya bera olsa, о sha oila yashayotgan 
mahallaning tarbiya borasidagi hissasi ham shuncha bo‘ladi, desak xato 
qilmaymiz. Buning ustiga, mahallada xalqimizning qadimiy demokratik 
a n ’an alari h o z ir ham o ‘z k u ch in i y o ‘qotgan emas. M ah allad a 
yashayotgan hukumat a’zosi ham, millioner tijoratchi ham , farrosh 
ham , oddiy o ‘qituvchi ham bir xildagi mahalladoshlik huquqiga ega. 
Chunonchi, mahallaning oqsoqoli oddiy o ‘qituvchi bo lishi mumkin 
va ko‘p hollarda shunday ham. Hukumat a ’zosi yoki millioner esa, 
m ahallada faqat m ahalladoshlik «lavozim i»da b o ‘ladi. U larn in g
farqlanishi faqat axloqiy jih atlari bilangina belgilanadi. A na shu 
xususiyatlari bilan mahalla o ‘z -o ‘zini boshqarish tuzilmasi sifatida 
oiladan fuqarolik jamiyatiga o ‘tish uchun axloqiy ko‘prik bo lib xizmat 
qiladi. Bunday oraliq bog‘lovchi tuzilma, yuqorida aytganimizdek, G ‘arb 
olamida yo‘q. Demak, shunga ko‘ra ham, bizda fuqarolik jamiyatiga 
o ‘tish nisbatan osonroq kechadi, degan fikrni bildirish mumkin. Bu 
borada Respublikamiz Prezidenti Islom Karimovning: «Shu m a’noda 
mahallani o ‘z-o‘zini boshqarish maktabi, ta ’bir joiz bo‘lsa, demokratiya 
darsxonasi, deb atash mumkin», — degan so‘zlari ayni haqiqatdir1.
Shunday qilib, fuqarolik jamiyati muayyan xalq uchun jam bo‘lib,