Abdulla qodiriy nomidagi toshkent davlat madaniyat instituti barno G‘aniyeva kutubxona kataloglari

Tasvirlash ilmiy axborot elementlaridan biri.
Tasvir printsiplari
Bosma asar yoki mavjud resurs haqidagi ma‘lumotlar yig‗indisiga
bibliografik tasvir deyiladi. Bibliografik tasvir uchun asosiy manba hujjatning
o‗zi hisoblanadi.
Bibliografik tasvir — resursning mazmunini, qanday kitobxonlarga
mo‗ljallanganligini, uning muallifini, sarlavhasini, kim tomonidan va qachon
nashr etilganini, uni nashrga tayyorlashda qatnashgan shaxslar, resursning
hajmi va boshqa ma‘lumotlarni yoritib beradi.
Kutubxonachi hujjat turini, uni xarakterli belgilarini farqlay olishi kerak.
Axborot-kutubxonalarning fondlarining ko‗p qismini kitoblar egallaydi.
Tasvirlash metodikasidan oldin kitob turlarini, uni tuzilishini, hujjat
elementlari deb ataluvchi ayrim masalalar bilan tanishib chiqish lozim.
Hujjatni mazmuni emas, uni bezatilishini ham tushunib olish hujjat turini
to‗g‗ri tasvirlashga imkon beradi.
Muallifli resurslar — muallifi ko‗rsatilib nashr qilingan resurslardir.
O‗z navbatida ular bir darajali va ko‗p darajali (individual yoki bir nechta
muallifli) nashrlar (hujjatlar) bo‗lishi mumkin. Bir darajali (individual) yoki
yakka muallif deganda asarni yozgan yoki bir nechta muallifning asarlarini
to‗plab, nashrga tayyorlagan shaxsni — tuzuvchini tushunish mumkin.
To‘plam — turli xil hujjatlarni adabiy, ilmiy va boshqa asarlarni o‗z
ichiga oladi.
To‗plamlar bir muallifning asarlaridan tuzilgan muallifli to‗plamga, bir
nechta muallifning bitta mavzuga oid asarlarini qamrab olgan umumiy
sarlavhaga ega bo‘lgan to‘plamlarga yoki bir nechta mualliflarning bitta
mavzuga oid asarlarini yoki turli masalalarga bag‗ishlangan asarlarini o‗z
ichiga olgan umumiy sarlavhaga ega bo‘lmagan to‗plamlarga bo‗linadi.
Tasvir tuzish metodikasiga qarab muallifli va sarlavhali tasvirlarga bo‗linadi.
Hujjatlarni tasvirlash — keng ma‘noda ishlatilib, ma‘lum tartibda
joylashgan nashrlar haqida ma‘lumotlar beradi.
23
Hujjatlarni tasvirlashda — hujjatning turini, ularning ahamiyatini,
nashrning yoki asarning xarakteristikasini tashkil qiluvchi ma‘lumotlarni juda
yaxshi bilishni talab qilinadi.