Abdulla qodiriy nomidagi toshkent davlat madaniyat instituti barno G‘aniyeva kutubxona kataloglari

O‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar:
1. Hujjatlar klassifikatsiyasi haqida umumiy tushuncha.
2. Klassifikatsiyaga bo‗lgan talab nima
3. Klassifikatsiyalash jarayoni haqida nimalar bilasiz
4. Ierarxik tartib tushunchasiga izoh bering
38
Fanlarni klassifikatsiyalash tarixi
Fanlar klassifikatsiyasi tarixiga murojaat qilsak, har bir davrda
yaratilgan fanlar klassifikatsiyasi o‗z zamonasining talablariga muvofiq
ekanligini ko‗rish mumkin.
Turli davrlarda yaratilgan kutubxona klassifikatsiyalari qanchalik
xilma-xil bo‗lmasin, ularning barchasiga xos xarakterli belgi bu birmuncha
bo‗lsa ham fanlar klassifikatsiyasiga asoslanganligidir. Chunki, kutubxona
klassifikatsiyasining har bir bo‗limi bilimning muayyan sohasiga muvofiq
keladi.
Fanlar klassifikatsiyasiga materialistik dunyoqarash nuqtai nazaridan
kelib chiqsak, fanlarni rivojlanishi tabiatdagi ro‗y beradigan hodisalarga,
tabiat, materiya, ob‘ektiv borliqqa asoslanadi.
Idealistik dunyoqarash bo‗yicha ma‘lumki - ruh birlamchi, tashqi tabiat,
hayot esa ikkilamchi deb hisoblangan edi. Fanning vazifasi esa tabiat va
jamiyat taraqqiyoti qonuniyatlarini ochib berishdan, materiyaning harakat
formalari klassifikatsiyasiga muvofiq ravishda tuzilishi lozim. Fanlar
o‗rtasidagi, ob‘ektlar o‗rtasidagi mavjud aloqa hamda munosabatlar fanlarning
chinakam ilmiy klassifikatsiyasi tuzilishining asosini tashkil qiladi.
Faylasuflar va olimlar ilmiy bilimning o‗zlari yashagan davrdagi darajasini
aks ettirgan fanlarning klassifikatsiyalari - sistemasini tuzganlar. Bu
sistemalardan ba‘zi birlari klassifikatsiyaning kutubxona-bibliografiya
sistemalarini tuzishda foydalanilgan edi. Bu sxemalarni tuzuvchilar o‗z
sxemalarida assosiy bo‗limlarning joylashish tartibini belgilaganlar va
bilimlarning odatdagi, fanlarni klassifikatsiyalashning ular tanlab olgan
sistemasida qabul qilingan sinflarga ajratishga muvofiq ravishda
detallashtirganlar.
39