Abdulla avloniyning asarlaridagi pedagogik g‘oyalari

Saidrasul Aziziyning "Ustodi avval" darsligidagi (alifbedan keyingi davrda) foydalaniladi. "Yolg’onchi" hikoyasidagi asosli g’oya ana shunday kizikarli kilib berilgan.

"Dunyoda eng xor kishi kimdir? Yolgonchi kishidir, xar kimga nima lozim? Rost suzlik va xushfe’llik. Avloniyning "Yolgonchi chupon" xakidagi she’rida tugri suz kutkarar balolardin, deyilgan. Dogi xijron va mojarolardin", degan goya xam Aziziy goyasiga xamoxangdir. Bunday goyalar "Birinchi muallim raxbari avval", "Raxbari muallim" va boshka darsliklarda xam kuplab uchraydi.

Turkiy Guliston Yoxud Axloq

• Abdulla Avloniy ijodiyoti boshlangich ta’limning shu kundagi muammolarini xal kilishda xozirgi talabga labbay deb javob beradi. Navkiron Mustakil uzbekitonimizning ma’naviy istiklolini yaratishda asosiy manba bulib xizmat kiladi.

• Turkiy guliston yoxud axloq - axloq-odob turbiyasiga oid darsliklarida xam ma’naviy tarbiyaning bosh mezoni inson "gurur", "mexr"ni tarbiyalash masalalari tugri xal kilingan.
• Abu Nasr Forobiy ijodiyotining bosh masalasi nufuzli inson tarbiyasi ekan, bunda insondagi kanoat uni uz murodiga yetishni ta’minlaydi.

Avloniy esa bu g’oyani rivojlantirib, hayotidan noliydigan noshud mehnatni o’z e’tiqodiga aylantirolmagan inson - tirik bulsa xam, o’likdir - deydi. Harakatchan, hayot oshig’ining fe’li keng, ezgulikni o’zida kasb qilgan insongina xayotda mazmunli yashaydi, deydi, u.

Darhaqiqat, insonning ruhini ko’tarinkiligi gulshani, maskani, rohat go’shasi bu uning Vatanidir. Vatan tuyg’usi Abdulla Avloniyning darsliklarining xar bir satrida o’z aksini topgan.

Tugulib usdim bu Vatanda

Vatanim misoli yuk jaxonda!...

... utar kunlar, utar zamon,

Ey Vatanim bulma xijron

Men ketsamda, sen bul omon,

Omon Vatan, Vatan omon.

Abdulla Avloniy tarbiya haqida

• Tarbiya "peadgogika" ya’ni bola tarbiyasining fani demakdir. Ilmi axloqning asosi tarbiya, uldugindan shul xususida bir oz so’z so’ylaymiz. Bolaning saodati va salomati uchun yaxshi tarbiya kilmak, tanini pok tutmak, yosh vaqtidan maslakini tuzatmak, yaxshi xulqlarni o’rgatmak, yomon xulklardan saqlab o’sdirmakdir.