Abduhamidov F. A

katta,  suyuqliklarda  esa  molekulalarning  kinetik  energiyasi  ularning 

potensial energiyasiga taxminan teng bo’ladi. 

---

 

51 

Molekulyar fizika 

SUYUQLIKLARNING SIRT TARANGLIGI. 

 

     Suyuqlikning  gazdan  farqli  bo’lgan  xarakterli  xossasi  suyuqlikning  gaz 

bilan  chegarasida  erkin  sirt  xosil  bo’lishidir.  Suyuqliklarning  xar  bir 

molekulasiga  undan  taxminan  10

-19

  m  masofada  joylashgan  qo’shni 

molekulalarning tortishish kuchlari tasir qiladi.  

      Idishga 

quyilgan 

suyuqlik 

ichidagi 

A 

molekulani 

qarab 

chiqamiz(38-rasm). 

Bu 

molekulani  xamma  tomonidan  xuddi  shunday 

molekulalar  qurshab  turadi  va  A  molekulaning 

qo’shni 

molekulalarga 

tortishish 

kuchi 

muvozanatlashadi. 

F

T

=0 

       Endi esa suyuqlik sirtida turgan B molekulani 

ajratib  qaraylik.  Bu  molekulaning  bug’  molekulalariga  natijaviy  tortishish 

kuchi  uning  suyuqlik  molekulalariga  tortishish  natijaviy  kuchidan  ikki  marta 

kichik.  Shu  sababli  suyuqlik  ichiga  yo’nalgan  teng  tasir  etuvchi  kuch  xosil 

bo’ladi.  Qalinligi  molekulyar  kuch  tasiri  radiusiga  teng  bo’lgan  sirt 

qatlamidagi barcha suyuqlik molekulalari xaqida xam shuni gapirish mumkin. 

Sirt  qatlam  suyuqlik  ichidagi  molekulalarni  suyuqlik  ichiga  bosadi.  Bu 

jihatdan sirt qatlami bolalar o’ynaydigan pufak qobig’iga o’xshaydi.