Abdufattox abdugapparov

Ustoz oldiga qо‘yilgan talablar: 
1. Faoliyatning aniq maqsadlarini shogird xis qilsin. 
2. Faoliyatni amalga oshirish shogird tashabbusi va ijodiy faollikka bog‘liq. 
Bunda  ishni  taqsimlash,  rejalash,  xisobga  olish,  natija  chiqarish  kabilarni 
shogirdlarning о‘zlariga xavola qilish lozim. 
3.  Ustoz  faoliyatga  pedagogik  raxnamolik  qiladi,  shogirdlarning  ijodiy 
odatlarini shakllantiradi. 
4. Faoliyat jarayonida har bir shogird ijrochilik malakasiga ega bо‘ladi. 
5. Ish natijasini muhokama qilish, shogirdlarni rag‘batlantirish. 
Ustoz  shaxsiy  xususiyatlaridan  tashqari  chuqur  ilmiy  saviyaga,  sо‘zlash 
madaniyatiga,  yuksak  odob  axloqli  bulishi  kerak.  Shogirdlar  bilan  о‘tkaziladigan 
suxbatlarni  yuqori  saviyada  tashkil  qilishda,  ustoz  quyidagi  madaniyat  qirralariga 
ega bо‘lishi kerak. 
Ruxiyat  madaniyati  -  shogirdning  ma’naviy  extiyojlariga  tо‘g‘ri  ta’sir 
kо‘rsatish. 
Mahorat madaniyati - har bir tadbirni zо‘r quvonch va qalbdan tashkil qilish. 
Siyosiy  madaniyat  -  davr  talabiga  mos  iqtisodiy,  ijtimoiy  bilimga  ega 
bо‘lish. 
Ma’naviy  madaniyat  -  shogirdlarning  ijodiy,  ma’naviy,  badiiy  faoliyatini 
tashkil qilish. 
Kasbiy qobiliyatning asosiy turlari. Pedagogik faoliyatning samarali bо‘lishi, 
pedagogik  mahoratga  erishish  uchun  ustozda  quyidagi  qobiliyat  turlari  mavjud 
bо‘lmog‘i lozim.  
1.  Bilish  qobiliyati  -  fanni  tegishli  soxalariga  oid  qobiliyatidir.  Bunday 
qobiliyatga  ega  bо‘lgan  ustoz  fanni  о‘quv  kursi  xajmidagina  emas,  balki  ancha 
keng  va  chuqurroq  biladi,  о‘z  fani  soxasidagi  kashfiyotlarni  xamisha  kuzatib 
boradi. 
2.  Tushuntira  olish  qobiliyati  -  о‘kuv  materialini    о‘quvchilarga  tushunarli 
kilib bayon etish, о‘quvchilarda mustakil ravishda faol fikrlashga qiziqtirish.  

---

 
117 
3. Kuzatuvchanlik qobiliyati - tarbiyalanuvchining ichki dunyosiga kira olish 
qobiliyati.  О‘quvchi  shaxsni  va  uning  vaqtinchalik  ruxiy  xolatlarini  juda  yaxshi 
tushuna bilish bilan bog‘lik bо‘lgan psixologik kuzatuvchanlikdir.  
4.  Nutq  qobiliyati  -  nutq  yordamida  shuningdek  imo-ishora  vositasida  о‘z 
fikr va tuyg‘ularini aniq va ravshan ifodalash qobiliyatidir.  
5.  Tashkilotchilik  qobiliyati  -  о‘quvchilar  jamoasini  uyushtirishi,  
о‘quvchilarni muhim vazifalarni xal etishga ruxlantirish nazarda tutiladi. 
6.  Obrо‘  orttira  olish  qobiliyati  -    bevosita  ematsional,  irodaviy  ta’sir 
kо‘rsatish  va  shu  asosda  tarbiya  berish  ma’suliyatini  xis  etish,  о‘zini  xaq 
ekanligiga ishontirish. 
7.  Kommunikativ  -  tо‘g‘ri  muomala  qila  olish,  о‘zaro  munosabat  о‘rnata 
bilish pedagogik nazokatning mavjudligini bildiradi. 
8.  Kelajakni  kо‘ra  bilish  qobiliyati  -  о‘z  xarakatlarining  natijaviyligini 
ta’minlash.