Аба (Хўж.) – она: абам джоқ,иштə. Абай (Хўж.,Қўнғ.,Манғ) – дўқ,пўписа. Абақламақ

дадыран//дадран//дадраң – еск. от бошига, бўйнига тақиладиган шишадан ёки қимматли тошдан ишланган ялтироқ мунчоқ.
дайав I - бақувват , бардам: бизиң кəмпир ҳели дайав (Хўж.).
дайав II ( Тўртк.,С. бий) –бадавлат , бой.
дайав III ( Бер, Тўртк.) – кема , қайиқ юргизишда қўлланадиган махсус узун хода.
дайза ( Бер.) – хола : бы йəрдə дайза дəсəдə, хала дəсəдə тушунəверəдилəр ( “Коммуна” к-зи).
дайы ( Бер.,Манғ.,Хўж., Қўнғ.) да : йи ( Тўртк.,С. бий) – 1. тоға : апамның əкəси маңа дайы болады (Манғ.); 2.ёши катта ер кишиларга мурожаат.
дақыл ( Қўнғ.) ~ дахыл ( Бер.,Манғ.) – ҳазил.
дал I ( Бер., Тўртк.) – худди: дал ɵзи.
дал II – тут дарахтининг силлиқ чиройли шохчаси ; 2. пилла қуртига барги билан ташланадиган тут шохчаси.
дал III – нозик, ингичка, чиройли, гўзал, хушбичим: дал бедəв ( Бер.).
далан ( Бер.,Манғ.,Хўж.). да:лан ( Тўртк.,С. бий) – йўлак (дарвоза билан уй оралиғидаги усти ёпилган йўлак).
далғыр ( Тўртк.,С. бий) – тарғил: далғыр сығыр (Тўртк.)
дамақ ( Тўртк.,С. бий) – овқат: дамақ əтмəдиңми? (Тўртк.)
дамақлашмақ ( Тўртк.,С. бий) – бирга овқтланмоқ.
дамарI ( Тўртк.,С. бий) – 1.томир (қон томир) ; 2. илдиз (дарахт илдизи); Амударёда оқиб келаётган ўсимликларнинг катта илдизи.
дамар II ( Тўртк.,С. бий) – кўч.м. қариндош, қариндош-уруғ.
дандан//дəндан – 1. тиш: келишмəгəн буламық дандан сындырар(Манғ.); 2. тиш кавлагич: тиш кəвлəдим дандан минəн (Қ.чоқ) 3. суяк , молнинг катта суяги.
дандана (Манғ.,Хўж.) ~ дандана ( Тўртк.,С. бий) – мола , тишли борона.
данғыр// донғыр (Манғ.,Хўж., Қўнғ.) ~ донғыр
( Тўртк.) – ёғ, керосин соладиган тунука идиш: данғыр қанылтырдан соғылады (Хўж.).
дандан – вайсақи, маҳмадона.
дара – алоҳида, айрим, бошқа-бошқа: дара- дара – биттадан, якка-якка, битта-биттадан: уй ийəси дара- дара, миймаллара екавара (Манғ.).