A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin



Download 5,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/244
Sana14.01.2022
Hajmi5,84 Mb.
#363449
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   244
Bog'liq
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to'xtayev)

43
HUJAYRA HAQIDAGI TA

LIMOT
II BO‘LIM
Golji majmuasida
lizosomalarning hosil 
bo

lishi.
Lizosoma
25- rasm.
Ribosoma  RNKsi  yadrodagi  DNK  molekulasi  yordamida  hosil  bo‘ladi. 
o‘sha joyda ribosomalar ham shakllanadi va yadrodan tashqariga chiqa-
di.  Sitoplazmada  ribosomalar  erkin  yoki  endoplazmatik  to‘rning  tashqi 
yuzasiga birikkan holda joylashishi mumkin. Ribosomalar deyarli barcha 
hujayralar: prokariot va eukariotlarda uchraydi.
Golji majmuasi  (apparati)ning  asosiy  qurilma  elementi  —  silliq 
mem bra na  bilan  chegaralangan  bo‘shliqlar  (sisterna)  tizimi,  vakuolalar 
va  kichik  pufakchalarni  paydo  qiladi  (25-  rasm).  Endoplazmatik  to‘r 
membranalarida  hosil  bo‘lgan  oqsillar,  polisaxaridlar,  yog‘lar  Golji  ma-
jmuasiga  tashiladi.  U ning  ichida  bu  birikmalar  o‘zgarishga  uchraydi  va 
ajralishga tayyor shira sifatida o‘ralib, kerakli joylarga uzatiladi yoki hu-
jayraning hayot faoliyati uchun foydalaniladi.
lizosomalar  (yunoncha  —  “lizeo”  —  eritaman)  uncha  katta  bo‘l ma-
gan  yassi  tanachalardir.  Dia metri  0,4  mkm  bo‘lib,  bir  qavat  membrana 
bilan  o‘ralgan.  Ularning  ichki  qismi  ozuqlarni  parchalovchi  fermentlar 
bilan  to‘lgan.  Bu  fermentlar  oqsillar,  karbon  suvlar,  nuklein  kislotalar, 
yog‘lar  va  boshqa  moddalarni  parcha lash  xususiyatiga  ega.  Lizosomalar 
Golji  maj  mua  si dan  yoki  to‘g‘ridan  to‘g‘ri  en do    p  laz matik  to‘rdan  hosil 
bo‘li shi mumkin.
Mitoxondriya  (yunoncha    —“mitos”  —  ip  va    “xondro”  —  dona)  bir 
va   ko‘p hujayrali organizmlarning barcha eukariot hujayralarida mavjud. 
Mitoxondriyalarning hayvon va o‘simlik 
olamida  bunday  keng  tarqalishi  ularni 
hujayrada muhim ahamiyatga ega ekan-
ligidan darak beradi.
Mitoxondriyalar  turli-tuman  shakl-
larda:  yumaloq,  yassi,  silindrsimon  va  
hatto  ipsimon  ko‘rinishda    ham  uch -
raydi.    Ular  0,2  dan  15—20  mkm  kat-
talikka ega. Ipsimon shakl larning uzun-
ligi 15—20 mkm gacha boradi. Turli xil 
to‘qi malardagi  mito xondriyalarning  soni 
bir  xil  emas  va  hujayraning  funksional 
faolligiga  bog‘liq.  Ularning  soni  sintez 
jarayonlari  jadal  amalga  oshirilayotgan 
(jigar)  yoki  ko‘p  energiya  sarfla na digan 
hujayra larda ko‘p bo‘ladi. 



Download 5,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish