A. Zikiryayev, A. To ‘ xtayev, I. Azimov, N. Sonin


- §.  Genlarning  o‘zaro  ta’siri



Download 5,84 Mb.
Pdf ko'rish
bet185/244
Sana14.01.2022
Hajmi5,84 Mb.
#363449
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   244
Bog'liq
biologiya. 9-sinf (2014, a.zikiryayev, a.to'xtayev)

53- §.  Genlarning  o‘zaro  ta’siri
Gametalar


123
GENETIKA  ASOSLARI
V BO‘LIM
uyg‘unlash gan bo‘lsa, u birinchi navbatda — genlarning o‘zaro ta’sir etuv­
chi tizimi, ya’ni ge no tip bilan bog‘ liq xromosomalarning ma’lum qismida  
joylashgan  allel  va  allel  bo‘lmagan  genlar  bir­biriga  o‘zaro  ta’siri  natija­
sidir.  Allel  genlar  domi nant  va  retsessiv  hollarda  bo‘ladi.  To‘la  va  to‘la 
bo‘lmagan dominantlik farq qilinadi.
Genlarning  komplementar  ta’siri  turli  allelga  mansub  genlar  ba’zi 
belgilarning  rivojlanishiga  bir  muncha  mustaqil  ta’sir  etishi  bilan  birga, 
ko‘pin cha turli shaklda o‘zaro ta’sir ko‘rsatadi. Natijada organizmda biron 
belgining  rivojlanishi  bir  necha  gen  nazorati  ostida  bo‘ladi.  Misol  uchun 
tovuqning  toji  har  xil  zotlarida  turli  shaklda  bo‘ladi.  Bu  narsa  ikki  juft 
genning  o‘zaro  ta’siri  natijasida  genlarning  alohida  kombinatsiyasi  tufayli 
tojlar  to‘rt  xil  variantda  namoyon  bo‘ladi,  ya’ni  oddiy  (aabb),  no‘xatsi­
mon  (aaBB  yoki  aaBb),  yong‘oqsimon  (AABB  yoki  AaBb),  gulsimon  toj 
(AAbb, Aabb)lar (64­ rasm).
Allel  bo‘lmagan  genlar  o‘zaro,  asosan  komplementar,  epistaz,  polimer 
ta’sir qiladi. Genotipda  allel bo‘lmagan genlarning o‘zaro ta’siri natijasida  
organizmda  yangi  belgining  rivojlanishiga  olib  kelishi  genlarning 
komplementar
,  ya’ni  to‘ldiruvchi  ta’siri  deb  ataladi.  Genlarning  bunday 
ta’siri  xushbo‘y  hidli,  oq  gulli  no‘xatni  o‘zaro  chatishtirishda  ham  aniq 
namoyon  bo‘ladi.  Olingan  bi­rinchi  bo‘g‘in  duragaylar  qizil  rangda 
bo‘ladi.
Birinchi  bo‘g‘in  duragaylar  o‘zaro  chatishtirilganda  ikkinchi  bo‘g‘in 
o‘sim  liklarda   ajralish   9:7  nisbatda,   ya’ni  bir   fenoti pik  sinf  (9/16)   qi­
zil,  ikkinchisi  (7/16)  oq  bo‘ladi,  demak,  natijaviy  nisbat  9:7.  Ota­ona 

Download 5,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   244




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish