A zeki veliDÎ togan bugünkü TÜRKİLİ (TÜRKİstan) ve yakın

371³²°)1917 yılında böyle düşünüyorduk; şimdi ise istiklâl şiarı hâkim oldu ve
müstakil Türkilinde dahilî siyasî teşkilâtın ve ülkeyi vilâyetlere taksimin etno­grafyaya göre değil, sırf coğrafî ve İktisadî esaslara dayandırılması icap ettiği ileri sürülüyor.

372 Bu maruza, Moskova kongresinin Petersbürgda matbu mazbataalnnda s. 154-159 da neşredilmiş ve Berîinde münteşir Der Neue Orient mecmuasının 1917

373. 0) Vambery, Russlands Machstellung in Asien, Leipzig, 1871, s. 88.

374^) «Yeni Rusluk»un hususiyetleri, kitabın ilk tabında s. 592-620 de mu­fassal olarak anlatılmıştır.

375 Bıı hattın inşası 1938 de tamam olup, mezkûr yılın ağustos 24'finde Rıza >ah tarafından açılmıştır.]

376 Ben bu meseleyi ««Cihan İçtimaî inkılâbı yahut içtimai irtica ihtimalleri karşısında Şark münevverlerine terettüp eden vazifeler» unvaniyle 1922 Hazira­nında Semerkand şimalindeki Bidene’de yazdığım yazılarda (ki bunların biı kısmı «Yeni Kafkasya» mecmuasında 1926,. 16, 18, 19 «Komünistlerin Şark siya­
seti» unvanlı makaleler şeklinde intişar etmiştir) ve 15 Nisan 1923 tarihiyle Ak- çuraoğlu Yusuf, Ağaoğlu Ahmet ve Soysallıoğlu İsmail Suphi beyler namına Meş- hedden, o aralık açılan şehbenderlik vasitâsiyle gönderdiğim uzun siyasi mektupta mufassalen anlatmışımdır. Hfu- iki yazının nüshaları Akçuraoğlu Yusufun hususi kütüphanesinde ve kendi kütüphanemde mahfuz bulunmaktadır.
Biz bu mektup ve mâruzâtı yazarken meselâ transız siyasi âlimi Dr. A. 1*. Lcgendre’in maruf eserinde (Qwo vadis Eııropa?, Paris, 1920, p. 40-49, 113-137) bol- şevizmi ancak Almanların. İslâm âlemiyle, Step kavimleri, Türk ve Moğollarla birleşmelerini temin edecek bir vasıta ve biıv geçici hareket telâkki ederek yaz­dıklarının Türk aydınlarından Fransız âşıkı olanların, hattâ Cemal Paşa gibilerin, zihinleri üzerinde ne kadar derin yanlışlıklar yerleştirmekte olduğunu görmüş bu­lunuyorduk. Bolşevikleı* gûya ancak «utilize» edileceklerdi. Türkler için komşuları olan RusarijFrar.sızlardan öğrenebileceklerini zannetmek kadar büyük bir gafîe. tasavvur olunamaz.