A. Z. Umarov Avtomobillar texnik ekspluatasiyasi

1
-ja
d
v
a
l.
Co
g
OQ
vw
§ S 
S c3
a
2
:
's •
S
to
*1 * 
§ .*2
1 :1
D 
v
■a-3
S l i
b L 'л
a 2 
^is.
Й
{g 
i f
rz: о 
ЧЙ 
^12
22

---

Kalit 
so ‘zlar
. 
rentgen, 
termik, 
spektral, 
morfologik 
xususiyatlar, optik xususiyatlar, shlix, strkutura, singoniya, debay, 
dibeagramma, dispers, kalloid, qutbli, illyuminatsiya polimorf, 
modifikatsiya.
Talabalarga o‘z amaliy ishlari paytida, yer po‘stida keng 
tarqalgan minerallar oddiy usullar bilan aniqlashni o‘rganib olishlari 
uchun birmuncha yirik kristallar bilan yoki bir jinsli yirik mineral 
massalar bilan ish ko'rishga to‘g‘ri keladi. Shu maqsad uchun, 
odatda tekshirilayotgan minerallaming II bobda ta’riflab o ‘tilgan 
tashqi 
diagnostik 
belgilaridan 
foydalaniladi. 
Minerallaming 
ko‘pchiligini, ayniqsa tarkibida sanoat uchun qimmatli metallar 
boMgan minerallarni aniqlash uchun dahandam va elementar 
kimyoviy sifat reaksiyalari yordamida qayta tekshirish o‘tkazish 
kerak boMadi. Bu usullarning hammasi maxsus aniqlovchilarda 
yozilgan.
Biroq ancha kam topiladigan yoki oddiy usul bilan aniqlash 
qiyin boMgan izchilik bilan o‘tkazilayotgan mineralogik tekshirishlar 
paytida uchrab turadigan minerallarni faqat mukammal tekshirish 
usullarini qoMlabgina ishonarli qilib aniqlash mumkin. Tabiiy 
birikmalar tarkibini toMiq aniqlash kerak boMib qolgan hamma 
paytlarda mana bu quyidagi tekshirishlami o‘tkazish uchun zaruriyat 
tugMladi: 1) geologik xaritalar tuzish uchun kerak boMgan tog‘ 
jinslarini petrografik tekshirishlarda; 2) biron yangi konlami 
o ‘zlashtirishda, u bilan bogMiq boMgan xomashyoning hamma 
tarkibiy qismlaridan foydalanish maqsadida mdalar tarkibini har 
tomonlama toMiq o‘rganish vazifasi topshirilgan paytlarda; 3) 
mineralogiya jihatidan alohida ahamiyatga ega boMgan tumanlarda 
maxsus tekshirishlar o‘tkazish paytlarida; 4) mineral moddalami 
chuqur tekshirishni tilab etuvchi geokimyoviy masalalami hal 
etishda va h.k.
Minerallarni batafsil tekshirishda zarur hollarda ko‘pincha 
quyidagi: kristallokimyoviy, rentgenometrik, kristallooptik, termik, 
spiral va ba’zi rentgenospektral analizlar bilan birga kimyoviy analiz 
usullari qoMlaniladi.