A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion



Download 6,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet9/240
Sana31.12.2021
Hajmi6,21 Mb.
#235175
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   240
IP
HB
 = ............. ..................
x.D(D-jD2- d 2)
bu yerda, D
 
-  zoldirning diametri, mm;
 -zoldirning namunada qoldirgan  izi diametri, mm.
Sharcha  izining  diametri  maxsus  lupa  (1.11-rasm)  yordamida 
oMchanadi.
\P
Zoldir 
Namuna
1.10-rasnu Namuna qattiqligini 
Brinell usulida aniqlash.
lupasL
b)
1.12-rasm.  Qattiqlihni Rokvell usulida aniqlash:
a)  umumiy va b) sxematik ко ‘rinishi.
21


Qattiqligi  yuqori  boMgan  (toblangan,  sementitlangan)  buyumlar 
qattiqligi Rokvell usulida (DS 9013-59) aniqlanadi (1.12-rasm) .
Rokvell  usulining  Brinell  usulidan  farqi  shundaki,  bu  usulda 
qattiqlik  zoldir  qoldirgan  izning  yuzi  bilan  emas,  balki  namunaga 
botirilgan  olmos  konus  yoki  toblangan  zoldir  qoldirgan  izning 
chuqurligi  bilan  aniqlanadi.  Rokvell  usulida  namunaga  ta’sir  etuvchi 
kuch  va  botiriladigan  uchlik  material  turiga  ko‘ra  o ‘zgartiriladi. 
Rokvell  usulida  qattiqlik  sinash  jarayonining  o ‘zida  indikator  (1.12- 
rasm)  shkalasidan  o ‘qiladi.  Indikator  shkalasi  qora  va  qizil  rangda 
boMadi.  Olmos  konus  uchlik  qo‘yilib,  kuch  60  va  150  kG  boMganda 
qattiqlik  С  (qora)  shkaladan  o ‘qiladi.  T a’sir  ettirilgan  kuch  60  kG 
boMganda  qattiqlik  HRA  bilan  150  kG  boMganda  esa  HRC  bilan 
belgilanadi.  Botiriladigan  uchlik poMat zoldir,  kuch  100  kG  boMganda 
qattiqlik В (qizil) shkaladan o‘qiladi va HRB bilan belgilanadi.
Qotishmalaming  cho'zilishdagi  mustahkamligini  sinash  amalda 
keng  tarqalgan  boMib,  bunda  uning  elastik  va  plastik  xossalarini 
aniqlash  mumkin.  Buning  uchun  maxsus  namuna  (1.13-rasm) 
tayyorlanib,  sinash  mashinasi  qisqichlariga  mahkamlanadi.  Mashina 
yurgizilgach, asta-sekin oshib boruvchi kuch ta’sirida namuna cho‘zila 
boshlaydi.  Kuch  ma’lum  qiymatga  yetgach,  namunaning  biror  qismi 
ingichkalashib bo‘yincha hosil boMadi va uziladi (1.14-rasm).
1.13-rasm.  Qotishmaning cho‘zilishdagi mustahkamligini aniqlashda 
ishlatiladigan namuna.
22


Namunani  sinashda  u  uzilmay  chidash  bergan  eng  katta 
(maksimal)  kuch  (R)  ning,  shu namuna ko‘ndalang kesimi yuzi  (F)  ga 
nisbati qotishmaning cho ‘zilishdagi mustahkamlik chegarasi deyiladi.
Mustahkamlik 
chegarasi  p t , 
uagruzkasi
,л  ■ i 
Pc
Oqisb
chegarasi 
5  
nagruzkasi

Download 6,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish