A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

Elektrolit misning markalari va ishlatilishi
5.1-jadval
Markasi
Misning miqdori, %
Ishlatilishi
MOO
99,99
Tok uzatish simlari va yuqori 
xossalarga ega qotishmalar olishda
MO
99,95
Tok uzatish simlari, prokat 
buyumlar tayyorlashda
75

---

5.1-jadvalning davomi
Ml
99,90
Yuqori sifatli prokat va qotishmalar
olishda
М
2
99,70
Mis qotishmalari olishda
М3
99,50
M4
99,00
Mis ishlab chiqarish jarayonini shartli ravishda uchtajarayonga 
ajratish mumkin:
• shteyndan xomaki mis olish;
•xomaki misni tozalash (rafinlash);
•misni elektrolitik tozalash (rafinlash).
Shteyndan 
xomaki 
mis 
olish. 
1866-yilda 
muhandis 
V.A.  Semennikov  tomonidan  xomaki  misni  maxsus  gorizontal 
konvertorlarda  suyuq  shteyndan  havo  haydash  yo‘li  bilan  olish  usuli 
yaratilgan.
Konvertorda o ‘tadigan jarayonni  ikki bosqichga ajratish mumkin.
Birinchi  bosqichda  konvertorga  haydalayotgan  havo  kislorodi 
temir  va  mis  sulfidlarini  oksidlaydi.  Hosil  b oigan   temir  (II)  oksid 
kvars bilan birikib shlak paydo qiladi:
2
Fe
2
S + ЗО
2
 = 2FeO + 2 S 0
2
 + Q 
2FeO + 2 S i0
2
 = 2 F e0 S i0
2
 + Q
Jarayonda  ajralayotgan  shlak  yigilishi  bilan  konvertor  og‘zidan 
kovshga chiqariladi.  Konvertorga esa yangi  shteyn  va flyus kiritiladi.
Ikkinchi  bosqichda  konvertordagi  mis  sulfid  haydalayotgan  havo 
kislorodi bilan reaksiyaga kirishib misni qaytaradi:
2Cu2S + 3 0 2 = 2Cu20  + 2 S 0
2
 + Q 
Cu2S + 
2
CU
2
O = 
6
Cu + SO
2
 — Q
Bosqich 2-3  soat davom etadi.  Olingan misda oz bo‘lsada, boshqa 
elementlar bo‘lganligi uchun uni xomaki mis deyiladi.