A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion



Download 6,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet144/240
Sana31.12.2021
Hajmi6,21 Mb.
#235175
1   ...   140   141   142   143   144   145   146   147   ...   240
Tavrsimon  birikma  -   bir  qismning  sirtiga  boshqa  qism  to‘g‘ri 
burchak ostida uchidan payvandlangan birikma (10.1 -rasm, e).
Burchakli  va  tavrsimon  birikmalar  to ‘sinlar,  ustunlar,  sinchlar, 
fermalar,  ramalar va boshqalarni  payvandlashda keng  qo‘llaniladi.  Bu 
birikmalar  tegishli 
birikmaning 
mustahkamligini 
oshiradi 
va 
deformatsiyalanishini kamaytiradi.
Teshikli  birikmalar  -   ustma-ust  payvandlash  chokining  uzunligi 
yetarlicha mustahkam bo'lmaganda qo‘Ilaniladi.
Ustqo ‘ymali  birikmalardan  -   uchma-uch  va  ustma-ust  payvand- 
lashlaming iloji bo'lmaganda foydalaniladi.
158


Bunday  birikmalar,  asosan,  shakldor  qismlami  biriktirishda  va 
uchma-uch birikmalami kuchaytirishda qoilaniladi.
Elektr  toki  bilan parchinlab  biriktirish,  asosan,  ustma-ust va  tavr 
birikmalarda qoilaniladi.  Shunday biriktirish orqali mustahkam, biroq 
zich boim agan birikmalar hosil qilinadi.
Payvand choklar payvand birikmalar ko‘rinishiga hamda chok ke- 
simining  geometrik  shakliga  ko‘ra uchma-uch  va  burchakli  choklarga 
ajratiladi.  Uchma-uch  choklar  uchma-uch,  torets,  yonlama  ba’zan  esa 
burchakli  birikmalar  hosil  qilishda  ham  qo‘llaniladi.  Burchakli  chok 
ustma-ust, tavrsimon va burchakli birikmalarda mavjud boiadi.
Uchma-uch  choklar  tashqi  shakliga  ko‘ra  tekis  yoki  qavariq 
bo‘lishi  mumkin.  Burchaldi  choklar  botiq  qilib  ham  bajarilishi 
mumkin.  Qavariq  chokli  payvand  birikmaiarga  nisbatan  statik 
yuklanishga chidamli.  Biroq juda qavariq chokli  payvand birikmalarda 
ortiqcha  metall  sarflanganligi  uchun  tejamsiz  hisoblanadi.  Yassi 
choldi  uchma-uch  birikmalar,  botiq  chokli,  burchakli,  tavrsimon  va 
ustma-ust  payvand  birikmalar  qavariq  chokli  birikmaiarga  nisbatan 
dinamik (zarbli) yoki o ‘zgaruvchan yuklanishlarga chidamli boiadi.
Turli payvand choklaming sifati payvandlash  rejimlarining to ‘g‘ri 
belgilanishi  va  to‘g‘ri  bajarilishiga  ham  bog‘liq.  Odatda,  payvand 
chokning sifatini tekshirish ishlari  uch bosqichga boiinadi:
1.  Payvandlashdan  avval  asosiy metall  bilan  chok metalining sifa­
tini,  elektrod  qoplamasini,  flyuslar  qanchalik  to ‘g‘ri  belgilanganini, 
chok  kertimlarining  qanday  tayyorlanganini  tekshirish  hamda  pay- 
vandchining malakasini aniqlash.
2.  Payvandlashning har bir jarayoni qanday va qay rejimlarda olib 
borilgani,  ikkinchi  qatlam  chokini  bostirishda  yuzalarning  kuyindi  va 
shlaklardan  tozalangani  va umuman jarayonning to ‘g ‘ri  olib  borilgani 
tekshiriladi.
3.  Payvandlab boiingach, chokning sifati, tashqi va  ichki yuzalari 
(rentgen nurlari, metallografik mikroskoplar yordamida) kuzatiladi.
Payvandlangan  buyumlaming  sifati  avvalo  vizual  kuzatiladi  (za­
rur  b o isa,  nitrat  kislotaning  spirtdagi  eritmasini  ta ’sir  ettirib  lupada 
ko‘riladi). Bunday kuzatish  bilan chokning sifatini aniqlash qiyin b o i ­
sa  (ayniqsa  murakkab  tuzilishlarda),  boshqa  usullardan  foydalaniladi. 
Chokning  puxtaligini  aniqlash  uchun  payvandlab  tayyorlangan  birik- 
malardan  olingan  maxsus  namunalaming  cho‘zilishi,  zarbga  va
159


egilishga  bardoshliligi  sinaiadi.  Zarur  hollarda  esa  mikroskopik 
tekshiruvlar ham o ‘tkaziladi.

Download 6,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   140   141   142   143   144   145   146   147   ...   240




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish