A. X. Rasijlov, K. G. Baxadirov materialshunoslik va konstruksion

Chetini  qayirish  -   yassi  tanavoming  sirtqi  konturi  bo‘ylab  bort 
hosil qilish.
Bort chiqarish -  teshik konturi bo‘ylab bort hosil qilish.
154

---

Bo‘rttirish  (shakl  berish)  -   havol  tanavor  ichidan  teng 
taqsimlangan  kuch  ta’sir  ettirish  y o ii  bilan  uning  shakli  yoki 
oichamlarini o ‘zgartirish.
Siqish -  havol tanavorning ochiq uchi perimetrmi kichraytirish.
Qiyshiq prokatlash  y o ii  bilan,  asosan,  choksiz quvurlar  olinadi. 
Qiyshiq  prokatlashda  bochkasimon  jo ‘valar  bir-biriga  nisbatan 
m aium   burchak  ostida  joylashib,  har  ikkalasi  ham  bir  tomonga 
aylanadi.  Natijada  tanavorga  bir  vaqtning  o‘zida  ham  aylanma,  ham 
qaytma  harakat  beriladi.  Prokat  buyumlar,  asosan,  turli  tuzilishidagi 
prokatlash stanlarida ishlab chiqariladi.
Ba’zan turli  listlardan oz  miqdordagi  yirik buyumlar tayyorlashda 
murakkab  shtamplar  ishlatish  iqtisodiy  jihatdan  maqsadga  muvofiq 
emas,  shuning  uchun  bunday  hollarda  shtamplashning  oddiy 
usullaridan,  masalan,  rezina  yordamida  shtamplashdan  foydalaniladi. 
Bunda matritsa yoki puanson o‘mida rezina yostiq ishlatiladi.