A. V. Mavlonov

Gravitatsion rejim - bunday sharoitda neft quduq tubiga g’zining og’irlik kuchi tufayli oqib kelishi mumkin. Bunday holat qatlamda boshqa kuchlar mavjud bg’lmaganda namoyon bg’ladi. Bunday holat aksariyat erigan gaz tarzidan keyin namoyon bg’lishi mumkin. Qatlamning yotish qiyaligi ancha bg’lganda uning yuqori qismidan quyisiga neft oqib kelishi kuzatiladi. Bunday rejimda yliga dastlabki olinishi mumkin bg’lgan zahiraning 1-2% olinishi mumkin. Bunday holatda neft juda sekin harakat qiladi. Lekin boshqa rejim bilan birgalikda anchagina yaxshi natijalar berishi mumkin. Bunday rejimda ishlatilgan uyumlar sanoqli. Ular Ozarbayjon, Saxalinda mavjud.

11-rasm. Erigan gaz tarzida qazib chiqariladigan neft uyumi asosiy kg’rsatkichlarining g’zgarishi.

SHartli belgilar 9-rasmdagidek.

SHuni qayd etish lozimki, bosim pasayishi bilan qatlamdan olinayotgan mahsulot mutanosibligi ba’zi chekinishlarni e’tiborga olmaganda, aksariyat tg’g’ri chiziqligicha qolaveradi.

Bu rejimda ishlatilgan quduqlarning vaqt g’tishi bilan suv bosishi kuzatiladi, deyarlik hamma quduqlarda gaz bilan birga suv paydo bg’ladi, aksariyat uyum chegarasidagi quduqlar deyarlik suvga aylanadi. Kollektorning bir tekis bg’lmasliga sharoitida quduqlarni suv bosish sharoiti ham har xil kechadi. Ba’zan mahsuldor quduqlarni suv zabt etadi va er bag’rida kg’plab gazning qolib ketishi kuzatiladi. SHuning uchun ham bunday holatlarda qatlamning gaz beruvchanlik qobiliyati katta oraliqda bg’lishi mumkin, ya’ni 0,5-0,95 ni tashkil etadi.