|
Fanlar bilan bog’liqligi: Jismoniy tarbiya, tarix, huquq. Adabiyotlar: YOCHT 2017.
T/r
|
Darsning elemenlari
|
Davomiyligi
|
1.
|
Tashkiliy qism
|
12- min
|
2.
|
Yangi mavzu bayoni
|
20 min
|
3.
|
Yangi mavzuni mustahkamlash
|
5- min
|
4.
|
Darsni yakunlash va baholash
|
5- min
|
5.
|
Uyga vazifa berish
|
3- min
|
Jami:
|
45 min
|
Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, o’quvchilarni darsga tayyorligini tekshirish.
O’tilgan mavzuni mustaxkamlash:O’tilgan mavzu yuzasidan o’quvchilar bilimini tekshirish, kamchilik va yutuqlarini aytib o’tish, uyga vazifani so’rash. Dars mavzusi bayon qilish.
Yangi mavzu bayoni:
Tarixdan ma’lumki, buyuk sarkardalar o‘z qo‘shinlarini idora etishda muayyan qonun-qoidalarni joriy etishgan. Bunga asos qilib, Amir Temurning tuzuklarini keltirishimiz mumkin. U o‘z tuzuklarining ikkinchi qismida sipohiylarni ushlab turish, ularni boshqarish masalalariga alohida e’tibor bergan. Amir Temurning davlat va armiyani boshqarishdagi tajribalari dunyo mamlakatlarida keng miqyosda foydalanilgan. Òuzuklar 1628-yilda Hindistonda, 1783-yil Angliyada, 1868-yili Eronda, 1894-yili Rossiyada chop etilishi buning yorqin dalilidir. Shuningdek, ko‘plab mamlakatlarning armiyalari Nizomlariga oz bo‘lsa-da, asos solgan. Qurolli Kuchlarimizda harbiy xizmatchilarning hayotini, kundalik turmush faoliyatini, shaxsiy shart-sharoitlarini tashkil etish, axloq me’yorlari va harbiy intizomni mustahkamlash hamda harbiy xizmatni tashkil etish va o‘tash yo‘l-yo‘riqlarini izga soluvchi, shuningdek, qism va bo‘linmalar jangovar harakatlari asosini belgilab beruvchi rasmiy me’yoriy-huquqiy hujjat — bu umumharbiy Nizomlar. Harbiy Nizomlar jangovar Qurolli Kuchlar qism va bo‘linmalari turlarining jangovar tayyorgarlik asoslari hamda jangovar harakatlarini olib borishini belgilab beradi. Umumharbiy Nizomlar harbiy xizmatchilarning o‘zaro munosabatlari, ularning umumiy, lavozimiga oid majburiyatlari va huquqlari, ichki garnizon va qorovullik xizmatlarini o‘tash tartiblari va boshqalarni belgilovchi Qurolli Kuchlarning hamma turlari uchun umumiy qoidalardir.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti — Qurolli Kuchlarimiz Oliy Bosh Qo‘mondoni Farmoniga binoan, 1996-yil 9-oktabrda quyidagi asosiy umumharbiy Nizomlar tasdiqlandi: O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Ichki xizmat Nizomi, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Intizom Nizomi, O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Garnizon va qorovullik
xizmati Nizomi, 1996-yil 14-oktabrda esa, Mudofaa vazirining buyrug‘i bilan O‘zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarining Saf Nizomi amalga kiritildi. Har bir nizom harbiy hayotning bir yo‘nalishini tartibga solib turadi. Masalan, Ichki xizmat Nizomida harbiy xizmatchilarning umumiy majburiyatlari va ular orasidagi munosabatlar, ichki tartib qoidalari, mansabdor shaxslarning majburiyatlari, kundalik hayot va maishiy sharoitlar, harbiy xizmatchilarni joylashtirish, ular tomonidan ichki xizmatni olib boorish masalalari aks ettirilgan. Qurolli Kuchlarning Intizom Nizomi harbiy intizomning mohiyatini, harbiy xizmatchilarning unga rioya qilish bo‘yicha majburiyatlarini, rag‘batlantirish va intizomiy ta’sirlarning ko‘rinishlarini, komandirlar (boshliqlar)ning ularni qo‘llash bo‘yicha huquqlarini, shuningdek, taklif, ariza hamda shikoyatlar berish, ularni ko‘rib chiqish tartiblarini aniqlab beradi. Umumharbiy Nizomlar ichida Garnizon va qorovullik xizmati Nizomi alohida o‘rin tutadi. U qorovullik xizmatini jangovar vazifani o‘tash deb
belgilab, xizmatni tashkil qilish va o‘tash, mansabdor shaxslar hamda harbiy xizmatchilarning majburiyatlari, qo‘shin ishtirokida tadbirlarni o‘tkazish kabi masalalarni o‘z ichiga oladi. Saf Nizomi safda turish va yurish usullari, qurol bilan hamda qurolsiz harakat qilish, kichik bo‘linma va harbiy qismlarning piyoda va mashinalarda saf tortishi, harbiy salom-alikni bajarish, saf ko‘rigini o‘tkazish tartibi, harbiy xizmatchilarning safga turish oldidagi, safga turishdagi majburiyatlari, ularni safda turish va yurishga o‘rgatish talablari, shuningdek, harbiy xizmatchilarning jang maydonida harakatlanish usullari va dushman qo‘qqisdan hujum qilgan vaqtidagi xatti-harakatlarini belgilab beradi. O‘zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyotiga asoslangan huquqiy demokratik jamiyat qurish yo‘lidan bormoqda. Qurolli Kuchlarda barcha huquqiy va axloqiy me’yorlar umumiy harbiy nizomlarda mujassamlashganligi uchun har bir harbiy xizmatchi uni yaxshi o‘rganishi va rioya qilishi hamda mas’uliyat bilan bajarishi lozim. Nizom harbiy yutuqlar garovi hisoblanadi. Harbiylar orasida gap bor: «Nizom bo‘yicha xizmat qilsang, hurmat-e’tibor qozonasan!»
Do'stlaringiz bilan baham: |
