A. T. G‘ofurov, I. T. Azimov, U. E. Raxmatov

Ontogenez davrlari 
Ontogenez davrlarini farqlash nihoyatda mushkul. Bunda faqat morfologik, 
fiziologik, bioximik belgilargina emas, balki kompleks yondashuv talab etiladi. 
Bundan tashqari ontogenezni davrlarga ajratishda biologik omillar emas, balki 
ijtimoiy omillarni hisobga olish muximdir. Chunki bolalarni o‘qitish yoki qari 
odamlarni parvarishlashni e‘tiborga olinishi lozim. Odam ontogenezini davrlarga 
ajratish 1965 - yili V.V. Dunes tomonidan amalga oshirilgan. U odam ontogenezini 
uch stadiya progressiv, stabil va regressivlarga ajratadi. Ularni farqlash uchun 
tubandagi ko‘rsatkichlar tavsiya qilinadi.
Progressiv stadiyada tanani eniga o‘sishini, uni to‘xtashi esa stadiya 
tomomlanganligini bildiradi. 
Stabil stadiya uchun yog‘ qavati ortishi, vazn ortishi, funksiya 
ko‘rsatkichlari turg‘inlashuvi hosdir.
Regressiv stadiya uchun vazn kamayishi, funksiyasi ko‘rsatkichlarini 
kamayishi, qoplag‘ich to‘qimani o‘zgarishi harakatlanishi sekinlashuvi hosdir. 

---

25 
Ontogenezning bosqichlarini sxemasi 
Stadiya 
Davr
Yosh
Jins 
Erkak 
Ayol 
Qorin ichidagi tsikl 
Embrion yetilishi 
Homilalik
Ertangi
O‘rta 
Kechki 
0-8 hafta 
8-16 hafta 
4 - 6 oy 
7 - 8 oy 
8 - 10 oy 
Qorindan tashqaridagi tsikl 
CHaqaloqlik 
Boshlang‘ich
1-6 oy 
Go‘daklik
O‘rta
Oxirgi 
7 -9 oy 
10 -12 oy 
Birinchi bolalik 
Boshlanish 
Oxiri 
1 -4 yosh 
5 -7 yosh 
Ikkinchi bolalik 
Boshlanish
Etilish 
8 -10yosh 8 -9yosh 
11-13yosh 1012yosh 
O‘smirlik
O‘spirinlik
14- 
17
12- 16 
18 
-21
17 -20
Stabil
Katta 
Birinchi 
Ikkinchi 
22-28 
29-35 
21-26 
27-32 
Etuk yosh 
Birinchi 
Ikkinchi 
36-45 
46-56 
33-40 
41-50 
Keksa yosh
Birinchi 
Ikkinchi 
56-63 
64-70 
51-57 
55-63 
Kari
Kechki 
Birinchi 
Ikkinchi 
71-77 
78-83 
84 
64-70 
70-77 
78