A samatov, I. B. Rustamova

Ariqdan	250	65	100	100
125
Tomchilatib	500	62,5	60	10	62,5
Samaradorlik	100%	2,5%	40%	90%	50%

Zovur va yer osti suvlaridan foydalanish. Markaziy Osiyoning






Yer ustidan sug'orish usulida suv tuproq ustidan taqsimlanadi hamda shu
orqali namlanadi. Bu usul О ‘zbekistonda ko 'proq qo 'llaniladi. Chunki и qulay va oz mablag' talab qiladi. Sug'orish oddiy bo ‘lib, tuproq strukturasiyaxshi saqlanadi va hosildor qatlamni kerakli chuqurlikda namlantiradi. Suv sifatiga talab kam, tuproq sho 'rini yaxshi yuvadi.

Sizot suvlari sathini ko‘tarib (subirrigatsiya) sug'orish usulida sun’iy ravishda sizot suvlarining sathi ko'tarilib (kollektor va zovur tarmoqlarini yopib qo'yish bilan), tuproqning so'rish kuchi hisobiga hosildor qatlam namlanadi. Afzalligi — suv iqtisod qilinadi, bug'lanib isrof bo'lmaydi.

O'zbekistonda zovur suvlar hajmi umumiy suv olish hajmining 30—35 foizini tashkil etmoqda.

Bu sug'orish manbalarining suvi ko‘pincha minerallarga boy bo'ladi.

Yuqorida aytilgan suvlardan foydalanishning suv xo'jaligi jihatidan quyidagi afzalliklari bor:

—suv resurslari va sug'oriladigan yer maydonlari ko'payadi;

• 
  bu suvlardan foydalanishda magistral, taqsimlash va keng tarmoqli sug'orish shoxobchalari hamda ko'plab gidrotexnik inshootlar qurish talab qilinmaydi;
  
• 
  sug'orish tarmoqlarining uncha uzun bo'lmaganligidan undan suvning filtratsiyaga isrof bo'lishi kam, foydali ish koeffitsienti va sug'orish qobiliyati esa katta bo'ladi;
  
• 
  suvda mayda zarrachalar juda kam va minerallashganligidan kanallami deyarli loyqa bosmaydi, yowoyi o'tlar juda kam o'sadi, natijada ulardan foydalanish xarajatlari kamayadi.
  

Meliorativ jihatdan ham bu suvlardan foydalanishning yaxshi tomonlari ko'p, ya’ni:

—daryodan irrigatsiya tarmoqlariga suv olish qisqaradi, natijada suvning filtratsiyaga sarflanishi kamayadi va sizot suv sathi pasayadi;

• 
  sizot va yer osti suvini ohsh ta’sirida ham sizot suv sathi bevosita pasayadi;
  
• 
  zovur suvidan foydalanilganda kollektor va zovurdagi suv sathi pasayadi, natijada ulaming samarali ta’siri ortadi.
  

Tabiiy va xo'jalik sharoitlaridan kelib chiqib yerni sug'ormay ekinlardan mo'l hosil yetishtirish mumkin emas.