A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika

“ELEKTRON TA’LIM” MILLIY TARMOG’IDAN FOYDALANISh 
BO’YICHA
 
TARTIB 
1.  Umumiy qoidalar 
1.1 
“Elektron ta’lim” Milliy tarmog’i (“ET” MT) telekommunikasion kompleks platforma bo’lib, 
korporativ axborot resurs tarmog’ida o’zaro ma’lumot almashinish imkoniyatini yaratadi. 
1.2 
“ET”  MT  axborot  resurslari  (serverlar)ni  samarali  faoliyat  ko’rsatishi  uchun  texnik  asos 
hisoblanib, xodimlarning axborot faoliyatini, shu jumladan hujjat aylanishi tizimini ta’minlaydi. 
1.3 
Ushbu  tartib  “ET”  MT  faoliyati  qoidasi  va  prinsiplarini,  shuningdek  tarmoq 
foydalanuvchilarining majburiyat va mas’uliyatlarini belgilaydi. 
2. “Elektron ta’lim” milliy tarmog’idan foydalanish 
“ET”  MT  axborotni  nazorat  qilish  tizimini  ajralmas  qismi  hisoblanadi  va  zamonaviy  axborot 
texnologiyalari asosida axborot va ma’lumot almashinishga mo’ljallangan, xususan: 
- 
OO’MTV  tasarrufidagi  tashkilotlar  hamda oliy  ta’lim  muassasalari  o’rtasida  ma’lumotlarni 
tezkor almashish; 
- 
umumiy axborot tarmog’idan foydalanish; 
- 
global tarmoqlar (Internet) ma’lumotlariga yagona tarmoq orqali erkin kirish; 
- 
elektron pochta xizmatini korporativ tarmoqda foydalanish; 
- 
markazlashtirilgan ma’lumotlar ombori turli darajalarda axborotdan foydalanishni tashkil etilishi 
asosida qarorlar qabul qilish jadallashishini ta’minlash. 
3. 
“Elektron ta’lim” milliy tarmog’ini rivojlantirish ishlari bo’yicha tizim administratori huquqlari 
3.1. 
“ET” MTni kengaytirilishi bilan bog’liq barcha masalalar tizim administratori tomonidan hal 
etiladi; 
3.2. 
“ET” MT tizimini optimallashtirish uchun tizim administratori tarmoqning bir qismi bo’lgan 
har qanday elementini tahlil qilish huquqiga ega.  
3.3. 
Bir  butun  sifatida  tarmoqning  barqaror  ishlashi  uchun  tarmoq  tizimiga  kiruvchi  elementlarni 
qayta tashkillashtirish bo’yicha tizim administratori tavsiyalarini inobatga olish kerak. 
Serverlar 
Server boshqaruv tizimi tizim administratori tomonidan amalga oshiriladi. 
Server  yoki  ish  stansiyasining  texnologik  maqsadlarda  o’chirilishi  faqat  tizim  administratori 
tomonidan  ushbu  server  yoki  ish  stansiyasining  barcha  foydalanuvchilari  oldindan  xabardor 
bo’lganida amalga oshiriladi. 
Serverlarni  o’chirishda  yoki  buzilganda  uni  bartaraf  etishda  tizim  administratori  birinchi  navbatda 
idoralarda ish uzilib qolmasligi uchun tashkiliy-texnik chora-tadbirlarni amalga oshirishi shart. 
Telekommunikasiyalar 
Tarmoqning  telekommunikasiya  kanallarini  yaratish  va  yuritish  tizim  administratorining  mutlaq 
vakolati hisoblanadi. 
Ish stansiyasi tizim administratori tomonidan yoki tarmoqning tegishli bo’linmalari uchun OO’MTV 
vakolatli texnik mutaxassislari tomonidan tarmoqqa ulanadi. 
Segmentli ulash  yoki qayta tashkil etish to’g’risidagi qaror tizim administratori tomonidan mavjud 
resurslar va texnik imkoniyatlarga muvofiq ariza asosida amalga oshiriladi. 
Tarmoq  topologiyasini  uchinchi  tomon  tashkilotlari  tomonidan  yoki  foydalanuvchi  tomonidan 
mustaqil  ravishda  tizim  administratori  yoki  axborot  xavfsizligi  (AX)  bo’yicha  mas’ul  xodim  bilan 
maslahatlashmasdan o’zgartirish, har qanday tarmoq elementini ulash va qayta tuzish taqiqlanadi. 
Tarmoqda  tashqaridan  kirish  uchun  ish  stansiyasiga  modemlar  va  boshqa  qurilmalarni  ulash 
ta’qiqlanadi. Istisno holatlarda bunday aloqalar tizim administratori tomonidan amalga oshiriladi. 
Ish stansiyalari 

---

247 
 
Tarmoqni to’g’ri ishlashi uchun foydalanuvchi ish stansiyalarining operasion tizimini sozlash tizim 
administratori  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Tizim  administratorining  va  AX  mas’ul  xodimining 
ishtirokisiz  ish  stansiyasining  konfigurasiyasini  o’zgartirish,  yangi  dasturiy  ta’minotlarni  va 
apparatlarni  o’rnatish,  tizim  parametrlarini  mustaqil  ravishda  yoki  uchinchi  shaxslar  tomonidan 
o’zgartirish taqiqlanadi. 
“ET”  MT  tizimi  foydalanuvchilarining  huquqlari  va  majburiyatlari  ushbu  tartib  va  qo’shimcha 
yo’riqnomalar bilan tartibga solinadi. 
Tarmoq  foydalanuvchisini  tarmoq  resurslaridan  o’chirib  qo’yish  ushbu  foydalanuvchining 
bildirishnomasi bilan amalga oshiriladi. 
Foydalanuvchida aloqa sozlamalari o’zgarganda tizim administratori kanalning ishlashini va tarmoq 
resurslariga kirishni tekshiradi. 
Tarmoq foydalanuvchilari tarmoq elementlarini (foydalanuvchi nomlari, parollar va hokazo) tashkil 
etish haqida har qanday ma’lumotlarni boshqa shaxslarga topshirishi qat’iyan man etiladi. 
Foydalanuvchilar  tomonidan  o’zlari  yoki  boshqalarning  huquqlarini  ruxsatsiz  kengaytirishi 
ta’qiqlanadi. 
Ish stansiyalarining joylashuvini kelishuvsiz o’zgartirish ta’qiqlanadi.