A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya fakulteti

Ta’limda ko’rsatmalilik qoidasi.

O’qitishning ko’rsatmaliligi shuni tasdiqlaydiki, agar o’quvchilarda o’rganilayotgan narsa va hodisalarni bevosita idrok qilishga bog’liq muayyan hissiy-amaliy tajriba bo’lgan taqdirdagina ular bilimlarni ongli suratda o’zlashtiradilar. Bu qoida o’qitish jarayonida ko’rish, eshitish, hid bilish, ta’m-maza bilish, teri, muskul-harakat kabi sezgi organlarining bir yo’la ob’yekt ustida safarbar qilishni talab etadi.

Ta’limda ko’rsatmalilik samarali natijalar berish kerak.

1. 
   Ishlatiladigan ko’rsatmali qurollar u yoki bu sinf o’quvchilarining yoshi va o’ziga xos xarakter xususiyatlari umumiy tayyorgarligi mos keladigan bo’lishi lozim.
   
2. 
   Foydalanadigan ko’rsatmali qurollar o’tilayotgan dars mavzusining mazmunini ochib berishiga yordam beradigan materiallar bo’lishini hisobga olmoq, demak, uning to’g’ri tanlanishiga e’tibor bermoq lozim.
   
3. 
   Dars jarayonida foydalanish uchun belgilangan ko’rsatmali materiallardan unumli foydalanmoq uchun zarur bo’lgan ta’lim usullari to’g’ri tanlangan bo’lishi lozim.
   

Maktablarimizda qo’llanilayotgan materiallarni quyidagicha guruhlarga ajratish mumkin.

1. 
   Buyum va narsalarni asli, tabiiy holicha ko’rsatuvchi materiallar: O’simliklar, hayvonlar, ma’danlar, gerbariylar va boshqalar.
   
2. 
   Grafiy-ko’rsatmali qurollar: chizmalar, diagrammalar, sxemalar va boshqalar.
   
3. 
   Tasviriy-ko’rsatmali qurollar: rasm, fotosurat, diagrammalar.
   
4. 
   Eshittirish bo’yicha ko’rsatmalilik, gramplastinkalar, chet el tillaridagi so’zlarni to’g’ri talaffuz qilishga oid. Materiallar.
   
5. 
   Ta’limda bilim ko’nikma va malakalarni puxta va mustahkam o’zlashtirish qoidasi.
   

Ta’limning puxta o’zlashtirish qoidasi muhim didaktik talab va qoidalarni, ya’ni o’quvchilar tomonidan tizimli va ongli o’zlashtirilgan ilmiy bilimlarni mustahkam, esda saqlab qolish hamda o’zlashtirilgan ilmiy bilimlarni o’z turmush faoliyatlarida qo’llay olish malakalari bilan qurollashtirishni nazarda tutadi.

Demak, puxta o’zlashtirishning xarakterli belgisi ta’limni mustahkam esda saqlab qolishdir. Bu qoida o’quvchilarning xotira faoliyati, ya’ni o’quv materiallarini esda qoldirish, esda saqlash va qayta esga tushirish kabi xotira jarayoni faoliyatiga bog’liqdir.