A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya fakulteti

5-AMALIY MASHG’ULOT MAVZUSI: TA’LIM QONUNIYATLARI VA TAMOYILLARI.
R e j a:

1. 
   Ta’lim jarayonining mazmun-mohiyati.
   
2. 
   O’rganish bilish faolligi shakli sifatida.
   
3. 
   O’quvchilarning bilish faoliyati va uning tuzilishi.
   
4. 
   Ta’lim qonuniyatlari va tamoyillari.
   

Maqsadi: Ta’lim jarayoni qonuniyatlari va tamoyillari mavzusi yuzasidan egallangan nazariy ma`lumotlarni tahlil qilish orqali talabalarning bilimlarini chuqurlashtirish, mavzu rejalarini tizimli bayon qilish va ularning amaliy ahamiyatini yoritib berish orqali talabalar kasbiy bilimlarini kengaytirish.
Zamonaviy sharoitda fan va texnika rivoji ta’lim va uning natijalariga qo’yiladigan talablarni tubdan o’zgartirishni talab etmoqda va ana shu asosdan kelib chiqqan holda ta’lim mazmunini modernizatsiyalashni davrning o’zi pedagoglarning oldiga muhim vazifa qilib qo’ymoqda. Hozirgi vaqtgacha ta’lim mazmunini loyihalash tizimli-faoliyatli yondashuvga asoslangan bo’lsa, umumiy o’rta ta’lim maktablarining maqsadini o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarni o’zlashtirish tarzidan o’z-o’zini rivojlantirishga qaratilgan kompetensiyalarni kompetentli-faoliyatli yondashuvga asoslanishdan kelib chiqqan holda belgilash talab etilmoqda. Chunki umumiy o’rta ta’lim maktablarida tashkil etilayotgan o’quv-tarbiya jarayonining mohiyati o’quvchilarning ehtiyojlari va qobiliyatlarini rivojlantirish emas, balki o’quv fanlari bo’yicha asosan bilimlarni axborot-verbal tarzda yetkazish, ko’nikma va malakalarni shakllantirishdan iborat bo’lib qolmoqda.

Bunday reproduktiv tarzda o’zlashtirilgan ma’lumotlar o’quvchining amali faoliyat tajribasini rivojlantirishga yetarlicha imkon bermaydi. Oqibatda o’quvchilarda juda ko’p axborotlarning behuda jamg’arilayotganligi, ta’limning samarasi past bo’lishi va uning real voqelikka mos kelmasligi kabi tafovutlar ko’zga tashlanmoqda. Aniqrog’i, o’quvchi real hayotdan uzoqlashib qolgandek, uning oldiga faqat ilgaridan to’plangan axborotlarnigina o’zlashtirish maqsadi qo’yilgandek tuyuladi.

Ta’lim qoidalari o’qituvchining faoliyatini va o’quvchilar tomonidan ilmiy bilimlarning o’zlashtirilish, tegishli ko’nikma va malakalar hosil qilishning va malakalar hosil qilishning asosiy qonun va yo’l-yo’riqlarini o’z ichiga oladi.

Ta’lim qoidalari deb – umuminsoniy tarbiyaning maqsad va vazifalarini amalga oshirishga qaratilgan o’qish o’qitish jarayonlarining yo’nalishi, o’quvchilar tomonidan ilmiy bilimlarning o’zlashtirilishi, bilim va malakalar hosil qilishning asosiy qonun va qoidalarining yig’indisiga aytiladi.

O’qitish qonuniyatlari talablarini albatta e’tiborga olinishi zarur, chunki qonuniyat–bu barqaror, zaruriy u yoki bu hodisalar va jarayonlar o’rtasidagi mutanosiblik va muhim aloqa.

Ijtimoiy ehtiyojlar va sharoitlar o’quv jarayonining xarakterini, uning vazifalarini, mazmuni shakllari usullari va vositalarini qonuniy ravishda aniqlayu beradi. Demak, ta’lim berish-tarbiyalash va o’quvchilarning umumiy rivojlanishlarini bir butunlikda amalga oshirish zarur.

O’qitish qonuniyatlari o’qitish qoidalarini ilmiy asosda o’zaro bog’lanishda qo’llash ko’nikma va malakalarni chuqur, puxta ongli va ta’sirli o’zlashtirilishini ta’minlaydi.