A qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti pedagogika va psixologiya fakulteti

3-AMALIY MASHG’ULOT MAVZUSI: SHAXSNING RIVOJLANISHI, IJTIMOIYLASHUVI VA TARBIYASI.

Reja:

1. Shaxs haqida tushuncha.

2. Shaxs rivojlanishi. Shaxs rivojlanishining omillari.

3. Bola shaxsi tarbiya ob’yekti va sub’yekti sifatida.

4. Shaxs faolligi.
Maqsadi: Shaxsning rivojlanishi, ijtimoiylashuvi va tarbiyasi mavzusi yuzasidan egallangan nazariy ma`lumotlarni tahlil qilish orqali talabalarning bilimlarini chuqurlashtirish, mustaqil fikrlash ko’nikmalarini shakllantirish, mavzu rejalarini tizimli bayon qilish va ularning amaliy ahamiyatini yoritib berish orqali talabalar kasbiy bilimlarini kengaytirish.
Shaxsning rivojlanish jarayoni bir qancha omillar ta’sirida sodir bo’ladi. Bular irsiyat, ya’ni biologik omil hamda muhit, ta’lim va tarbiya, shaxs faoliyati (ijtimoiy omil) shaxsni shakllantirishning asosiy omillari deb tushuniladi. Ma’lumki, shaxs, inson tirik organizmdir, shu sababli uning hayoti biologiyaning umumiy qonunlariga, yoshlar anatomiyasi va fiziologiyasining maxsus qonunlariga bo’ysunadi.

Shaxsning, ayniqsa, bolaning jismoniy rivojlanishi, sog’lig’i biologik omilga bog’liqdir. Biologiyaning asosiy tushunchasi bo’lgan irsiyatning, ya’ni bolaning nasl-nasabining roliga olimlarimiz alohida e’tibor bermoqdalar. Har bir bola insonlarga xos tug’ma xususiyatlar bilan dunyoga keladi. Shunday ekan, odam bolasi tug’ilgandan so’ng unda shaxs bo’lib shakllanish, yеtuk inson bo’lib voyaga yеtishi imkoniyati mavjud bo’ladi. Bola o’zining avlod-ajdodlaridan ko’pincha biologik belgilarni meros sifatida qabul qilib oladi, hatto ayrim kasalliklar ham nasldan-naslga o’tadi. Biologik omillar shaxsning jismoniy rivojlanishiga ham ta’sir ko’rsatadi. Shunday ekan, sog’lom ota-onadan sog’lom farzand dunyoga kelishini unutmasligimiz lozim.

Oilaning sog’lomligini, ota-onaning totuvligi, bir-birini tushunishi, qo’llab-quvvatlashi o’zaro izzat-hurmati belgilaydi.

Shaxs ijtimoiy hayotning mahsuli ekan, u albatta bolani o’rab olgan muhit ta’sirida rivojlanadi. Shaxsning hayoti davomida muhit unga yo ijobiy, yo salbiy ta’sir ko’rsatishi, rivojlanish imkoniyatlarini ro’yobga chiqarishi yoki yo’q qilishi mumkin.