|
Talabalar mustaqil ta‘limi bo‘yicha bajarilgan topshiriqlarni ximoya qilish tartibi:
- Talabaning mustaqil ravishda bajargan topshiriqlarining yozma bayoni (ma‘ruza matnlari va referatlar, nazorat ishlari, ijodiy ishlar va x.k.) himoya qilinadi va kafedraga topshiriladi. Himoya paytida talaba ishning mazmuni va moxiyatini gapirib berishi, savollarga javob berishi, tushuntirib va asoslab bera olishi, topshiriqlarni chuqur o‘zlashtirganligini namoyon qilishi, topshiriqlarni xaqiqatan xam mustaqil ravishda bajarilganligini isbotlay olishi lozim.
Himoyada ma‘ruza va amaliyot o‘qituvchilari ishtirok etadi. Himoyagacha o‘qituvchi bajarilgan topshiriqning yozma bayonini (referat, konspekt, ma‘ruza, amaliy topshiriqlar bajarilgan daftar, ijodiy ish namunalari va x.k.) ko‘rib chiqib, kamchiliklarni bartaraf qilish xususida ko‘rsatma va maslaxatlar berib boradi.
Ximoya topshiriq va uning bajarilish jarayoni, bajarilgan ishning taxliliy mazmunini gapirib berish, savollarga javob berish, tushuntirib berish, asoslab berish, qisqacha yozib berish shakllarida o‘tkazilishi mumkin va bunda talabaning topshiriq mazmuni va moxiyatini qanchalik o‘zlashtira olganligi e‘tiborga olinadi.
Mustaqil ta‘lim bo‘yicha talabaning o‘zlashtirish ko‘rsatkichi reyting jurnali va qaydnomada qayd etiladi. Topshiriqlarning bajarilganligini asoslovchi xujjatlar kafedrada ikki yil davomida saqlanadi.
Talabalar mustaqil ta‘limini baxolash mezoni. Talabalarning mustaqil ishi bo‘yicha faoliyati o‘quv rejasidagi xar bir fan uchun mustaqil ishga ajratilgan soatdan kelib chiqqan xolda xisoblangan ballar bo‘yicha reyting tizimi
asosida baxolanadi.
Talabaning mustaqil ta‘lim bo‘yicha reytingi «Talabalar bilimini
baxolashning reyting tizimi xaqida» nizomga ko‘ra aniqlanadi.
Talabaning mustaqil ta‘lim bo‘yicha faoliyatini baxolashda uning topshiriqlarni qanchalik tuliq, to‘g‘ri va sifatli bajarilganligi, Yangi bilimlarni o‘zlashtirish darajasi, topshiriqlarni bajarishga qanchalik ijodiy yondashganligi, topshiriqlar bajarish muddatiga qanchalik amal qilganligi xisobga olingan xolda
ball qo‘yiladi.
Eng yaxshi bajarilgan topshiriqlar, referatlar, ma‘ruza matnlari va shu
kabilar talaba nomi bilan institut saytiga kiritiladi.
Kelajagi buyuk davlatni bunyod etishda yangicha fikrlaydigan, bozor munosabatlari sharoitlarida muvaffaqiyatli faoliyat ko‘rsatadigan yuksak malakali, chuqur bilimli mutaxassislarni tayyorlash davr talabidir. Mamlakatimiz rivojlangan davlatlar qatoridan mustahkam o‘rin egallashi uchun zamonaviy axborot tizimlari va texnologiyalarini inson faoliyatining barcha jabhalariga, shu jumladan ta‘lim tizimiga keng joriy etish muhim omillardan biridir. Oliy ta‘lim muassasalarining o‘quv-tarbiya jarayonida mustaqil ta‘limni samarali tashkil etishning psixologik asoslarida talabalarning mustaqil bilim olishi ularda mustaqil fikrlash qobiliyatini shakllantirishning asosiy elementlaridan biri hisoblanadi. Shu sababli fan
o‘qituvchisi oldida:
• talabalarning ilmiy dunyoqarashini shakllantirish va
rivojlantirishda fanning ahamiyatini oshirish;
mustaqil ta‘lim mashg‘ulotlarini ishlab chiqish va uni talabalar tomonidan o‘zlashtirish samaradorligini oshirish;
• talabalarning bilish faoliyatini va o‘zlashtirish darajalarini
rivojlantirish asosida o‘qitishning usul va shakllarini takomillashtirish;
• ta‘limda zamonaviy axborot texnologiyalarini qo‘llash usullarini
ishlab chiqishdek muxim vazifalar turadi.
Bu vazifalarni amalga oshirish uchun ta‘limda talabalarning mustaqil bilim olishini kuchaytirishga qaratilgan topshiriqlar yordamida amaliy dasturlardan foydalanishga o‘rgatish zarur.
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligining 2005 yil 25 fevraldagi 34-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan va 2005-2006 o‘quv yilidan boshlab o‘quv jarayoniga kiritilgan «Talabalar mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash tartibi to‘g‘risida»gi namunaviy Nizomda «Talabaning mustaqil ishi-o‘quv rejasida muayyan fanni o‘zlashtirish uchun belgilangan o‘quv ishlarining ajralmas qismi bo‘lib, u uslubiy va axborot resurslar bilan ta‘minlanadi hamda bajarilishi reyting tizimi asosida nazorat qilinadi», deb qayd etilgan. Bu esa talabalarga fanlardan mustaqil ish topshiriqlari berish orqali ularni mustaqil ta‘lim olishga undashni talab etadi. Talabalar mustaqil ta‘limi tashkiliy shakllari o‘qitilayotgan fan xususiyatlarini hisobga olgan holda tegishli kafedralar tomonidan aniqlanadi. Guruxdagi talabalarning o‘zlashtirish darajalari va shaxsiy qobiliyatlarini e‘tiborga olib mustaqil ta‘lim topshiriqlari to‘plamlari ishlab chiqiladi. Hozirgi zamon talabiga javob beradigan pedagogik kadrlarni tayyorlashda mustaqil ta‘limni tashkil etish katta ahamiyatga ega. Lekin, o‘quv jarayonida kompyuter vositalari yordamida talabalarning fanlarni mustaqil o‘zlashtirishi va o‘zlashtirgan bilim darajalarini aniqlovchi kompyuter dasturini yaratish va undan foydalanish metodikasi hamda uni takomillashtirish еtarli darajada o‘rganilmaganligi, ayniqsa, zamonaviy kompyuter texnologiyalari va kommunikasiya vositalaridan foydalanib mustaqil ta‘limni tashkil etishga еtarlicha e‘tibor berilmayotganligi sezilmokda. Shuning uchun ham hozirgi kunda oliy ta‘lim tizimida fanlardan mustaqil ta‘limni tashkil etish va talabalarning bilim olishi uchun kompyuter dasturlari yaratish hamda ulardan o‘quv-tarbiya jarayonida foydalanish metodikasini ishlab chiqish dolzarb masalalardan biri ekanligi shubhasizdir.
Respublikamizda «Ta‘lim to‘g‘risida» gi qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» qabul qilinganligi natijasida ta‘lim tizimida zamonaviy pedagogik
texnologiyalardan foydalanib o‘quv-tarbiya jarayoni sifatini yaxshilash, ta‘lim tizimida yangi axborot texnologiyalaridan samarali foydalanish, jumladan, kompyuter texnologiyalari imkoniyatlaridan foydalangan holda ta‘lim sifatini oshirish, o‘quv jarayoniga oid zamonaviy o‘quv-nazorat dasturlari ishlab chiqishga bo‘lgan talab kuchaymoqsa. Shu sababli ta‘lim sifatini yaxshilash yo‘lida uchraydigan muammolarni hal etishga qaratilgan ilmiy-metodik ishlarga zaruriyat yanada ortib bormoqda.
Mustaqil ta‘lim topshiriqlari va ularning mazmunini ishlab
chiqish; talabalarning mustaqil ta‘lim mazmunini o‘zlashtirishlari, ularning bilim darajalarini aniqlovchi pedagogik dasturiy vosita yaratish va undan foydalanish metodikasini ishlab chiqish; talabalarning mustaqil ravishda o‘zlashtirgan bilimlarini aniqlash uchun kompyuter dasturidan fanni o‘qitishda foydalanish metodikasini ishlab chiqish.
Talabalarning faolligini oshirishda ularning mustaqil bilim olishi muxim o‘rin tutsa, ularning mustaqil olgan bilim darajasini aniqlash jarayonida esa, ularning mustaqil ishlashi turadi. Talabaning mustaqil bilim olishida mustaqil ta‘limni tashkil etish uslubiyatining o‘ziga xos talablarini xisobga olish zarur.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
