A qodiriy nomidag jizzax davlat pedagogika instituti biologiya va uni o

3- guruh


Bo’g’ilish chog’ida o’ziga o’zi birinchi yordam ko’rsatish.
Aytaylik, siz nimadandir bo’g’ildingiz, yoningizda esa hech kim yo’q, u holda mustaqil ravishda qorningizga ikki xil usulda turtki berishingiz mumkin. Bir qo’lingizni musht qiling, uni bosh barmoq tarafdan qorinning o’rta qismiga, kindikdan bir oz yuqoriga, ko’krak chetidan ancha pastga bosing. Mushtni ikkinchi qo’lning kafti bilan ushlab, yuqoriga keskin turtki bering. Yoki oldinga egilib, qandaydir qattiq jismga, masalan, stulning suyanchig’i, panjara-to’siq yoki rakovinaga qorinni tirang va ichkariga bosing. O’tkir yuzali yoki burchakli buyumlarga tiralmang, jarohat olishingiz mumkin.
Hushidan ketgan katta yoshdagi kishiga yoki yosh bolaga nafas yo’llari butunlay o’tkaza olmay qolganda birinchi yordam ko’rsatish.
Boshni orqaga tashlash (iyakni ko’tarish). Agar hushsiz yotgan jabrlanuvchida nafas yo’llarining o’tkaza olmay qolishi tilning ichga botishi natijasida yuz bergan bo’lsa, u holda siz boshni orqaga egish va iyakni ko’tarish yo’li bilan nafas yo’lining ochilishini ta’minlashingiz mumkin. Agar bunga to’qimalarning shishganligi sabab bo’lgan bo’lsa, tezda tibbiy yordam chaqirish lozim, chunki siz nafas yo’lini ocha olmaysiz. Boshni orqaga egib, iyakni ko’tarish usuli tomoqni tilning ichga botishiga to’sqinlik qiluvchi holatga keltiradi. Jabrlanuvchining yana qandaydir jarohat olganligi ehtimoli bo’lsa, uning nafasi bor-yo’qligini tekshirmay turib, uni qo’zg’atmang. Jabrlanuvchi nafas olmayotgan bo’lsa, bir qo’lingiz bilan boshi va bo’ynini ushlagan holda, ikkinchi qo’lingiz bilan uni orqasi bilan yotqizing. Shundan so’ng bir qo’l bilan boshini orqasiga eging, shu vaqtning o’zida ikkinchi qo’l bilan iyakni ko’taring. Jabrlanuvchining burun teshiklarini siqing va og’zingizni uning og’ziga zich qilib tekkazib, uning o’pkasiga ikki marta havo puflang. Agar havo o’pkaga ravon o’tsa, jabrlanuvchining nafas yo’llari ochiq hisoblanadi.


Boshni orqaga egmasdan turib pastki jag’ni ko’tarish
Nafas yo’llarini ochishning boshqa usuli boshni orqaga egmasdan pastki jag’ni ko’tarishdan iborat. Bosh yoki umurtqa pog’onasida jarohat bor- yo’qligiga shubha tug’ilganda, har doim shu usulni qo’llang. Avtomobil halokati, balandlikdan ag’darilish, suvga sho’ng’ish yoki sport mashg’ulotlaridagi kabi kuchli zarba ta’sirida shikastlangan jabrlanuvchida shunga o’xshash jarohat borligini taxmin qilish lozim.