A. Q. Q a y im o V aholi yashash joylarini



Download 4,73 Mb.
Pdf ko'rish
bet60/78
Sana18.01.2022
Hajmi4,73 Mb.
#386890
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   78
Bog'liq
AHOLIYASHASHJOYLARINIKOKALAMZORLASHTIRISHPDF

25-rasm.
  Kashtan bargli 
eman daraxti.
dengiz  sathidan  1800  m  gacha  ko‘tariladi.  Ukrainaning  va  Shimoliy 
Kavkazning  dasht  va  o ‘rmon-dasht  mintaqalarida  ekilmoqda.  Bu 
erlarda  sovuqqa  chidaydi.  U  nihoyatda  chiroyli  daraxt  boMgan- 
ligidan joylam i  ko‘kalam-zorlashtirish  uchun tavsiya etiladi.
O DDIY  SH U M TO L -  FRA X IN U S E X C E L S IO R
Katta  daraxt  boMib,  bo‘yi  25  m,  diametri  1-1,5  m  gacha,  tik 
o ‘sadi,  shox-shabbasi  tuxumsimon,  tanasining  po‘stlogM  kul  rang, 
katta  yoshida  bo‘yiga  yoriladi.  Novdasi  tuksiz,  yashil-kul  rang, 
kurtaklari  yirik,  qora.  Barglarining  bo‘yi  40  sm,  toq  patsimon,  3-6 
juft  yonbargchalari  bor,  qarama-qarshi  joylashadi.  Bargchalari 
bandsiz,  oval  shaklda,  uchi  o ‘tkir,  tuksiz,  orqa  tomoni  tukli,  cheti 
tishchali.  Oddiy  shum  aprel-may  oylarida  gullaydi.  Gullari  ikki 
jinsli  va  ayrim  jinsli,  ba’zilariniki  ikki  uyli,  mevasi  sentyabrda 
etiladi  va  asta-sekin  to ‘kila  boshlaydi,  bir qismi  qish  bo‘yi  daraxtda 
saqlanadi,  bahorda  barg  yozish  vaqtida  hammasi  to ‘kilib  ketadi. 
UrugMdan ko‘payadi, tez o ‘sadi.
26-rasm.
  Oddiy shumtol daraxtidan istirohat bogMarini 
ko‘kalamzorlashtirishda foydalanish.


Yorug‘sevar, havoning  issiqligi  va quruqligidan zararlanmaydi. 
Oddiy  shum  juda  keng  tarqalgan  daraxt.  U  Rossiyaning  Evropa 
qismidagi  o ‘rmonzorlarda,  Qrim  va  Kavkazda  ko‘p  uchraydi. 
Rossiyadan  tashqari,  Finlyandiyaning  va  Skandinaviya  yarim 
orolining janubida,  0 ‘rta  va  G ‘arbiy  Evropada,  Shimoliy  Italiyada, 
Bolqon  yarim  orolida  va  Kichik  Osiyoda  uchraydi.  Y og‘ochi  og‘ir, 
qattiq,  oq,  o ‘zagi  tiniq  qo‘ng‘ir  rangda,  egiluvchan  bo‘lib,  kam 
yoriladi  va  yaxshi  pardozlanadi.  Undan  arava  g‘ildiraklari,  mebellar 
yasaladi,  kemasozlikda  va  mashinasozlikda  ishlatiladi.  U  chiroyli 
o ‘simlik  bo‘lib,  joylarni  ko‘kalamzorlashtirish  maqsadida  ko‘p 
ekiladi. 
0
‘rmon  meliorasiyasi  ishlarida ham  keng qoMlaniladi.
M ADANIY Z A R A N G  -  A C E R  PL A T  AN O ID ES
Bo‘yi  30  m  ga  etadigan  katta  daraxt.  Shox-shabbasi  qalin, 
keng,  yumaloq  shaklda,  barglari  yirik  panjali,  besh  boMakli, 
boMaklarining  uchi  yum aloq-to‘mtoq.  Bu  zarang  barg  yozishdan 
o ld in -ap rel  oyida gullaydi,  sariq-yashil,  ayrim jinsli  boMadi.
Mevasi  sentyabr oyida  etiladi  va  uzoq  vaqt  daraxtda  saqlanadi. 
UrugM  yirik,  yassi  tuzilgan,  qanotchalari  bor.  3  oy  davomida 
stratifikasiya  qilinadi,  so‘ng  sepiladi.  Tabiiy  holda  kuzda  to ‘kilgan 
urugMari  erta  bahorda  unib  chiqadi.  Madaniy  zarang  yosh  vaqtida 
tez  o ‘sadi,  so‘ng  o'sishi  sekinlashadi.  Ildiz  tizimi  o ‘q  ildiz  tipda 
boMadi.  Asosiy  ildizi  erga  chuqur  kirmaydi,  biroq  baquvvat  yon 
ildizlari  nihoyatda  sertarmoq  boMadi.  Bu  daraxt  to ‘nkasidan 
ko‘karadi,  parxish yoMi  bilan ko‘payadi,  u  150-200 yil yashaydi.
Madaniy  zarang  MDH  ning  Evropa  qismidagi  o ‘rmonlarda 
keng  tarqalgan.  MDH  dan  tashqari,  u  Skandinaviyada,  0 ‘rta 
Evropada,  0 ‘rtaer  dengizi,  Bolqon  yarim  oroli  hududlarining 
janubida  hamda  Kichik  Osiyoda  tarqalgan.  U  yaproqli  va  aralash 
o ‘rmonlarda va boshqa daraxtlar bilan  birga o ‘sadi.  U  etarli  darajada 
sovuqqa  chidamli.  Bargining  yirik  shox-shabbasining  qalin  boMishi 
uning  soyaga  chidamliligini  bildiradi.  U  er  tanlaydi,  sho‘rtob 
tuproqda  o ‘sa  oimaydi.  Nam  tuproqni  hoxlaydi,  qurg‘oqchilikka 
chidamsiz.
Zarangning  yog‘ochi  qimmatbaho  hisoblanadi.  U  tiniq  sariq 
yoki  qizgMsh  rangda,  ogMr,  qattiq  boMadi.  Guli  nektarli.  Joylarni 
ko‘kalamzorlashtirishda  katta  rol  o ‘ynaydi,  chunki  uning  qizil  bargi 
va  yumaloq  shox-shabbasi  unga  chiroyli  tus  beradi.  G ‘rmon 
meliorasiyasi  ishlarida  ham  muhim  o ‘rinni  egallaydi.  Ihota  o ‘rmon 
qatorlariga va ko‘kalamzorlashtirish uchun ekishga tavsiya qilinadi.
0 ‘T K IR  B A R G L I ZA RA N G  -A C E R  P L A T  AN O ID ES L.
Bo‘yi  30  m  ga  etadigan  katta  daraxt.  Shox-shabbasi  qalin, 
keng,  yumaloq  shaklda,  barglari  yirik  panjali,  besh  boMakli, 
boMaklarining  uchi  yumaloq-to‘mtoq.  Bu  zarang  barg  yozishdan 
oldin -  aprel oyida gullaydi,  sariq-yashil, ayrim jinsli  boMadi.

Download 4,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   56   57   58   59   60   61   62   63   ...   78




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish