A. P. R im k ev ic h

4 1 0 * .  T ru b a n in g   k e n g   q is m id a   su v n in g   o q is h   tezlig i 
10  m /s.  U ning diam etri keng qism iga qaraganda 4 m arta kichik 
boMgan  q ism id a  suvning  o q ish   tezligi  q an d a y   boMadi?
5  -   A . P . R i m k e v i c h
6 5

---

7 3 -  ra sm . 
7 4 -  rasm .
4 1 1 * . T u p ro q   s o ‘rgich  m ash in a b ir so a td a   500  m 3  tu p ro q  
to rtib   c h iq a r a d i.  S uv  b ila n   a ra la s h g a n   tu p r o q n in g   h ajm i 
tu p ro q n in g   h a jm id a n   10  m a rta   k atta.  D iam etri  0,6  m   boMgan 
q u v u rd a suv b ilan   aralash g an  tu p ro q n in g   h a rak atlan ish  tezligi 
q a n d a y   boMadi?
4 1 2 * . A g ar  c h a n g y u tk ic h n in g   c h iq ish   tesh ig ig a  sh lan g  
ulab,  shu  sh lan g n in g  havo oq im i  ch iq ay o tg a n   ik k in ch i  u chiga 
stol tennisi  koptogini q o ‘ysak (7 3 - rasm ),  u n d a  koptok  m uallaq 
koMarilib  tu ra d i  va  shlan g n i  h a ra k a tla n tirsa k ,  k o p to k   h a m   u 
b ilan   b irga  h a ra k a tla n a d i.  Bu  h o d isa n i  tu sh u n tirin g .  A gar
c h a n g y u tk ic h n in g   h a v o   b e rish i  20  £ ,   sh la n g n in g   ch iq ish  
tesh ig in in g  d ia m e tri  3  sm   boMsa,  h av o n in g  sh lan g d an   chiqish 
tezligini  hisoblang.  Iloji  boMsa, tajribani  bajaring va c h a n g y u t- 
kich  p asportidagi  m a lu m o tla rg a   k o ‘ra  h av o   o q im i  tezligini 
to p in g .
4 1 3 * . V o d o p ro v o d   quv uri  tesh ilib ,  u n d a   kesim i  4  m m 2 
boMgan tesh ik  hosil boMdi.  S hu tesh ik d an   suv yuqoriga vertikal 
o tilib   ch iq ib ,  80  sm   b alan d lik k a  koM arilm oqda.  B ir  su tk ad a 
q a n c h a   suv  o q ib   ketadi?
4 1 4 * .  O d a m   y u rag in in g   b ir  su tk a  dav o m id ag i  o ‘rta c h a  
ishlashi  (tin c h   h o la td a   boMgani va jism o n iy   ish bajargandagisi 
hisobga  o lin g an d a)  q uyidagicha:  y urak  b ir  siqilganda  c h iq a - 
rayotgan  q o n n in g   hajm i  90  m l;  b ir  siqilish  d a v o m id a   yurak 
bajarad ig an   ish  1  J;  a o rta   (q o n   to m ir)n in g   d ia m e tri  20  m m ; 
a o rta d a   q o n n in g   h a rak atlan ish   tezligi  35  sm /s.  Y urak  b ir su t­
kad a  ch iq a ra y o tg a n   (oM kazayotgan)  q o n   h a jm in i,  yurak n in g  
b ir  sutkadagi  ishini,  y u ra k n in g   o ‘rta c h a   q u w a tin i  hisoblab 
to p in g .
66

---

75 -  rasm .
7 6 -  rasm .
4 1 5 * . A g ar  A  n a y c h a   o rq ali  h av o   puflasak  (7 4 -  rasm ), 
u n d ag i  h av o n in g   b iro r  tezligida  В  n a y c h a d a   suv  k o ‘tarilad i, 
С  n a y c h a d a n   esa  h av o   p u fa k -p u fa k   boMib  ch iq a d i.  H o d isan i 
tu sh u n tirin g .
4 1 6 * .  N im a   u c h u n   yengil  q o g ‘o z  silin d r  qiya  tek islik d an  
d u m a la b   tu sh ib   A В   p a ra b o la   (7 5 -  ra sm )  b o ‘y ich a  h a ra k a t- 
la n m a y ,  qiya  tek islik n in g   asosiga  o g ‘adi?
4 1 7 * .  7 6 -  ra sm d a  futbo l  m ay d o n i  b ir q ism in in g   chizm asi 
k o ‘rsatilgan.  T o ‘p   sh am o lsiz  h av o d a  M N  d arvozaga  tushishi 
u c h u n   d arv o za  c h iz ig ld a g i  A   n u q ta d a n   to ‘p   tep ay o tg a n d a 
un i  q an d a y   y o ‘n alish d a  ay lan tirish   lozim ?
67

---