A. P. R im k ev ic h

Aylana  bo‘ylab  harakat
263.
 A gar  m assasi  24  t  boMgan  tram v ay   vagoni  radiusi 
100  m  boMgan burilishda  18  k m /so a t  tezlik bilan  harakatlan sa, 
u  relslarga  g o riz o n ta l  y o ‘n alish d a  q a n d a y   k u c h   bilan  bosadi? 
A gar  h a ra k a t  tezligi  2  m a rta   o rtsa ,  bu  k u c h   n e c h a   m arta 
o ‘z g a ra d i?
264.
  M assasi  2  t  boMgan  av to m o b il  egrilik  radiusi  40  m 
boMgan  qav ariq   k o ‘p rik d a n   36  k m /s o a t  tezlik d a  oM m oqda. 
K o ‘p rik n in g   o ‘rtasida avto m o b il  k o ‘p rikka  q a n c h a   kuch  bilan 
b o sad i?
265.
  M assasi  50  kg  boMgan  b o la  a rq o n n in g   u zunligi  4  m 
boMgan  argM m choqda  u c h m o q d a .  0 ‘rta  v aziy atd an   6  m /s  
tezlik   b ila n   oM ayotganda  u  o ‘rin d iq q a   q a n c h a   k u c h   bilan 
bosadi?
43

---

41 -   rasm .
4 2 -  rasm .
2 6 6 .  U zu n lig i  1  m   boMgan  ste rje n n in g   u c h ig a   0 ,4   kg 
m assali  yuk  m a h k a m la n g a n   b o ‘lib ,  vertikal  tek islik d a  o ‘zg ar- 
m as  b u rc h a k   tezlik   b ilan   ay lan tirilad i.  a)  0 ,4   s~*;  b ) 0,5  s~';
d )  1  s"1  c h a s to ta   b ila n   a y la n g a n   h o lla rd a   tra y e k to riy a n in g  
yuqorigi  va  pastki  n u q ta la rid a   yu k   steijen g a  q a n d a y   kuch 
b ilan  bosadi?
2 6 7 .  K o n k id a   u c h u v c h i  30  m   rad iu sli  a y la n a   b o ‘ylab 
10  m /s   tezlik  b ilan   h a ra k a tla n m o q d a .  M u v o za n atn i  saqlashi 
u c h u n   u  g o rizo n tg a  n isb atan   q a n d a y   b u rc h a k   o stid a  o g ‘ishi 
lozim ?
26 8 .  V elosi p ed   poygasi  u c h u n   q ilin g a n   yoM kada  radiusi 
40 m  boMgan burilish bor.  S hu jo y d a  yoMga gorizontga  nisbatan 
40° burchak ostida qiya qilingan.  B unday qiyalik qanday tezlikda 
yurishga  m oM jallangan?
269.  R ezin a n in g   yoMga  ish q alan ish   koeffitsiyenti  0,4  ga 
te n g   boMsa,  m o to tsik lch i g o riz o n ta l  tek islik d a  100  m   radiusli 
yoy  ch izib ,  q a n d a y   m aksim al  tezlik   b ilan   h a ra k a tla n a   o ladi? 
B u n d a  u  vertikal  v aziy atd an   q a n d a y   b u rc h a k k a   o g ‘adi?
27 0 .  U zunligi  / = 6 0   sm   boMgan  ip g a   osilgan  yu k  tekis 
h a ra k a tla n ib ,  g o rizo n ta l  tek islik d a  ay lan a  ch iza d i.  Y uk  h a ra ­
k a tla n a y o tg a n   v a q td a   (a y la n a y o tg a n d a )  ip   v ertik a l  b ilan  
a  = 30°  li  o ‘z g a rm as  b u rc h a k   tash k il  qilsa,  yu k   q a n d a y   v 
tezlik  b ilan   h a ra k a tla n a y o tg a n   boMadi?
2 7 1 .  0 0 '   v ertik a l  o ‘q   a tro fid a   tek is  a y la n a y o tg a n   ВЛ 
tax tac h ag a  ( 4 1 - rasm )  ay lan ish   o ‘q id a n   d = 5   s m   m aso fad a 
vertikal  u stu n c h a d a  shovun  m ah k a m la n g a n . A gar sh o v u n n in g  
uzunligi  / = 8   sm   boMgan  ip i  v e rtik a ld a n   a  = 4 0 ° g a   o g ‘sa, 
ta x ta c h a n in g   aylanish  c h a sto ta si  q anday?

---

111. 
A gar  4 2 -  ra sm d a  k o ‘rsatilgan  ipga  osilgan  yukning 
m assasi  100  g,  tezligi  и = 2  m /s ,  b u rc h a k   a  = 60°  b o i s a ,  
ipn in g   ra sm d a  k o ‘rsatilgan  paytdagi  elastiklik k u ch in i  toping. 
Ip n in g   u zunligi  40  sm .