|
Shartli o‘tish
П x D
.
Rezba
Q ovurg‘alar
soni
d
*,
L
10x8
G 3/8-B
G 1/4-B
30
2
15x8
G 1/2-B
G 1/4-B
36
2
15x10
G 1/2-B
G 3/8-B
36
2
20x8
G 3/4-B
G 1/4-B
39
2
20x10
G 3/4-B
G 3/8-B
39
2
20x15
G 3/4-B
G 1/2-B
39
2
25x10
G l-B
G 3/8-B
45
4
25x15
G l - B
G 1/2-B
45
4
25x20
G l - B
G 3/4-B
45
4
32x10
G 1 1/4-B
G 3/8-B
50
4
32x15
G 1 1/4-B
G 1/2-B
50
4
32x20
G 1 1/4-B
G 3/4-B
50
4
32x25
G 1 1/4-B
G l - B
50
4
40x15
G 1 1/2-B
G 1/2-B
55
4
40x20
G 1 1/2-B
G 3/4'B
55
4
40x25
G 1 1/2-B
G l - B
55
4
40x32
G 1 1/2-B
G 1/4-B
55
4
50x15
G 2-B
G 1/2-B
65
6
50x20
G 2-B
G 3/4-B
65
6
50x25
G 2-B
G l - B
65
6
50x32
G 2-B
G 1 1/4-B
65
6
50x40
G 2-B
G 1 1/2-B
65
6
3.
Tirsakli muftalar (ugolnik).
6.20-rasmda tirsakli muftalarning
chizmasi va 6.7-jadvalda to‘g ‘ri tirsaklaming o ‘lchamlari keltirilgan.
6.20-rasm
121
Tirsak, troynik va krestlar o‘lcham!ari
mm
hisobida
6 . 7- j a d v a l
Shartli o‘tish,
Rezba,
d
L
L i
L 2
L 3
Q ovurg‘a-
la r soni
8
G 1/4-B
21
28
22
27
2
10
G 3/8-B
25
32
24
30
2
15
G 1/2-B
28
37
28
36
2
20
G 3/4-B
33
43
31
39
2
25
G l-B
38
52
35
45
4
32
G 1 1/4-B
45
60
39
50
4
40
G 1 1/2-B
50
65
43
55
4
50
G2-B
58
74
47
65
4
4. Troyniklar.
6.21-rasmda troynik (uchtalik)ning chizmasi va
6.8-jadvalda elementlarining o ‘lchamlari keltirilgan.
5. Krestlar.
6.22-rasmda krestikning chizmasi va 6.8-jadvalda
elementlarining o ‘lchamlari keltirilgan.
6. Qopqoqlar.
6.23-rasmda qopqoqlaming chizmasi va 6.9-jadvalda
elementlarining o'lchamlari keltirilgan.
7.
Tiqinlar
6.24-rasmda tiqinning chizmasi va 6.9-jadvalda uning
elementlarining o‘lchamlari keltirilgan.
8. Kontrgaykalar.
6.25-rasmda tiqinning chizmasi va 6.9-jadvalda
elementlarining o'lchamlari keltirilgan.
122
а)
т
ш
.
ы
6.23-rasm
ч
ЧЧ\.ЧЧ\УС^
—
I
s
-XWV-
1
1
r -
£
6.24-rasm
6.25-rasm
6.9-jadval
Qopqoq, tiqin va kontrgaykalar o‘lcham lari
mm
hisobida
S h artli
o ‘tish,
Dsh
Rezba
d
L
S
Qovur-
g ‘a la r soni
L ,
s ,
h
H
D
s ,
8
G 1/4-B
15 10
2
22
9
6
6
25,4 22
10
G 3/8-B
17 22
2
24 11
7
7
31,2 27
15
G 1/2-B
19 27
2
26 14
7
8
36,9 32
20
G 3/4-B
21 32
2
32 17
9
9
41,6 36
25
G l-B
24 41
4
36 19 10 10 53,1 46
32
G 1 1/4-B
27 50
4
39 22 12 11 63,5 55
40
G 1 1/2-B
27 55
4
41 22 12 12 69,3 60
50
G2-B
32 70
6
48 27 14 13 86,5 75
123
Biriktiruvchi fitinglaming qismi, shakli va konstruktiv (6.26-rasm)
o‘lchamlari 6.10-jadvalda keltirilgan.
A .
6.26-rasm
6 .1 0 -ja d v a l
Fitinglarning birlashtiriladigan qismlarining konstruktiv
o4cham lari
mm.
hisobida
S h a r t li
o ‘tis h
D ,„
B e lg ila -
n is h i
R e z b a
d
/
I,
*,
s
s ;
S2
b
ь,
b2
A
8
G 1/4-B
13,158
9 ,0
7,0
13,5
2,5
3,5
3,5
3,0
2 ,0
3,5
2 ,0
10
G 3/8-B
16,663
10,0
8,0
17,0
2,5
3,5
3,5
3 ,0
2 ,0
3,5
2 ,0
15
G 1/2-B
2 0 ,9 5 6
12,0
9 ,0
21,5
2,8
4,2
4 ,2
3,5
2 ,0
4 ,0
2 ,0
2 0
G 3/4-B
26 ,4 4 2
13,5
10,5
27 ,0
3,0
4 ,4
4 ,2
4 ,0
2 ,0
4 ,0
2,5
25
G l- B
3 3 ,2 5 0
15,0
11,0
34 ,0
3,3
5,2
4 ,8
4 ,0
2,5
4 ,5
2,5
32
G 1 1/4-B
4 1 ,9 1 2
17,0
13,0 42,5
3,6
5,4
4 ,8
4 ,0
2,5
5,0
3,0
4 0
G 1 1/2-B
4 7 ,8 0 5
19,0
15,0 48 ,5
4 ,0
5,8
4,8
4 ,0
3 ,0
5,0
3,0
50
G 2-B
59 ,6 1 6
2 1 ,0
17,0
60,5
4,5
6 ,4
5,4
5,0
3,0
6,0
3,5
124
Tnibitli birikmalami chizishda oldin fitinglardan biri, masalan, to‘g‘ri
ЦШПйШПЦ re/bali diametrlari
d, dt
va uzunligi
L
hamda qovurg‘alar soni
VI Ulling
clcmcntlari o ‘lchamlari yuqoridagi jadvallardan foydalanib
ttiliqlnnudi.
So'ngra ikkala tomoniga trubalar kirgizilgan holatda qo‘shib
dtMladi.
B irik m alard a
biriktiruvchi va biriktiriluvchi detallar rezbalarining bir-
biriga
nisb atan
joylashishini ko‘rsatish maqsadida trubaning kalta rezbasi
OJlirigRcha
b urab
kiritilmagan (6.27-rasm,
a, b, v, g
larga qarang).
Avval aytib o‘tilganidek, trubalami bir-biriga ulashda turli fitinglar
a
u fla la r,
tirsaklar, troyniklar va krestlar) ishlatiladi. Bunday fitinglar
Ig 'a lan g an
cho‘yandan tayyorlanadi va ulaming teshiklariga silindrik
tnib>
rezb a
o'yiladi. Trubali birikmalami hosil qilish uchun trubalaming
UChlariga o 'y ilg a n
rezbalarga ulami biriktiruvchi firing burab kiritiladi.
B irik tirila y o tg a n
firing troynik bo‘lsa,
troynikli birikma
(6.27-rasm,
a),
to'g* ri m u fta
bo‘lsa,
to'g'ri muftali birikma
(6.27-rasm,
b),
tirsak tatbiq
qllilisa,
tirsakli birikma
(6.27-rasm, v), o ‘tish muftasi (ugolnik) olinsa,
О ’tilth
muftali birikma
(6.27-rasm, g) deyiladi.
Trubali birikmaning ishchi chizmasini chizishda dastlab, truba, mufta
V i
boshqalaming qanday chizilishi bilan tanishiladi. Trubalar, turli fitinglar
atandart
belgilangan o ‘lchamlarda chiziladi.
Trubalar GOST 3262-75 ga muvofiq mexanik xossalari va kimyoviy
tarkibi
hisobga olinmagan holda 4 metrdan 12 metrgacha uzunliklarda
tayyorlanadi.
Trubalar devorining qalinligiga qarab yengil, oddiy va kuchlantirilgan
turlarga
bo'linadi. Trubalaming asosiy parametri ichki nominal diametriga
BUM keladigan shartli o ‘tishi bo‘lib, shartli o ‘tishlar standartlashtirilgan va
II6,10-jadvalda keltirilgan.
Namunali chizma. Grafik vazifa sharti:
Shartli o‘tish diametri £>y =40
mm bo‘lgan to‘g ‘ri muftali birikma chizmasi bajarilsin (6.30-rasm).
Ushbu truba rezbali birikmaning ish chizmasi quyidagi bosqichlarda
bajuriladi.
125
Trubani troynik bilan b irla sh tirish GOST 8948-75
( C T С Э В 3 3 0 0 - 8 1 )
Truba rezb a
A-A
g)
с
1-bosqich.
Awalo, ushbu vazifani bajarish uchun talaba standartdan
va chizmachilik ma’lumotnomalaridan foydalanishnii bilishi talab etiladi.
To‘g ‘ri mufta, truba va rostlovchi gaykaning parametrlari chizmachilik
m a’lumotnomasidan aniqlanadi. To‘g ‘ri mufta, truba va rostlovchi
gaykaning m a’lumotnomalardan olingan o ‘lchamlari 6.11-jadvalda,
ularning elementlarini shartli belgilardagi o ‘mi 6.28 va 6.29-rasmlarda
ko‘rsatilgan. Muftani burash uchun moslashtirilgan qovurg‘alarning
L t
uzunligi uning
L
uzunligining yarmiga teng
(L =Ы2=4Ъ\2=2
1,5 mm).
6.11-jadval
Shartli
o‘tish
Bel-
gila-
nishi
To‘g‘ri mufta va truba
Rostlovchi
gayka
d
L
h
s s,
S2
b ь,
h H
S
D
D,
40
G 1
1/2
47,805 43 15 48,5
4
5,8 4,8
4
3 5 3 12 60 69,3 65
6.28-rasm
To‘g‘ri mufta, truba va rostlovchi gaykaning о ‘lchamlarianiqlangandan
keyin chizma qog‘ozida hoshiya va asosiy yozuv o‘mi chiziladi hamda
127
birikmaning simmetriya o‘qlari chiziladi. So‘ngra muftaning qirqilgan
holatdagi ko‘rinishlari ingichka tutash chiziqda bajariladi (6.30-rasm, a).
2-bosqich.
Bu bosqichda, dastlab, rostlovchi gayka so‘ngra mufta
trubaga burab kiritiladi. Shuningdek, mufta, truba va rostlovchi gaykalami
soddalashtirilmagan holatda chizishni tavsiya qilamiz. Birikmaning frontal
va profil proyeksiyalarida zarur qirqimlar bajariladi (6.30-rasm,
b).
3-bosqich.
So‘nggi bosqichda trubali birikmaning zarur o ‘lchamlari
qo‘yiladi. Bu yerda jam i uchta o ‘lcham bo‘ladi, ya’ni rezba diametri
(G l1'2"),
trubaning o ‘tish diametri
(Ds/40)
va mufta uzunligi (43 mm)
o ‘lchamlari qo‘yiladi. Chiziq turlariga rioya qilingan holda chizma taxt
qilinadi (6.30-rasm, c).
r v
___ __ _____________:_________ __ ____ - ,
\
a)
A
A-A
6 .12-jadvalda trubali birikmaga oid variantlar berilgan. Talaba undan
0*?. varian tin i
olib, yuqorida keltirilgan metodik tavsiyalar asosida mustaqil
IWViahda
shpilkali birikma ish chizmasini bajaradi.
6.12-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: |
