A n V a r c h o r iy e V

yaratuvchi bunyodkor b o'ldi. S hu n in g u ch u n ham rassom u ch un
yaratuvchi-b u nyod k orn in g jism i Y evropa R en essan si ram zi, b e l-
gisi darajasiga ko'tarildi.
R en essan s davrida yevropalik in so n n in g barcha jabhalardagi
faoliyati qadim gi zam on yoki o'rta asrlarga nisbatan o 'zga ch a
talqin etild i. M a ’lum ki, q adim gi yu non lard a m u sh o h a d a qilish,
fikr yuritish barcha faoliyat turlaridan ustun qo'yilar edi. C hunki
fikrlash, m ush ohad a qilish (y u n o n c h a «teoriya»), bir to m o n -
d an , in so n n i tabiat sirlari b ilan o sh n o qilsa, ikk in ch i to m o n -
d an, u ni m ustaqil fikrlash d u n yosiga olib kiradi va u bilan
qurollantiradi. R enessan s davrida in so n faoliyatiga b a h o berish
h am o 'zg a ch a b o'ld i. C h u n o n c h i, m eh n at (h a tto q uln ing jis -
m o n iy m ehn ati ham ) har qanday gu n oh larn i yuvish vositasi,
d eb h isob lan d i. A yniqsa, in so n qalbini p ok lo v ch i m eh n at fa o li-
yatning eng oliy shakli deb hisoblandi. Q albni p ok lovch i m ehnat,
y a ’ni M uqaddas kitoblarni o 'q ish yaratuvchanlik im koniyatlarini
vujudga keltiradi, deb tu sh un tirild i. In son ijod iy m eh n a tin in g
q ad r-q iym ati k undan-kunga ortib boraverdi. 
B osh q ach a qilib
aytganim izda, insonning faoliyati R enessans davrida eskilikka zarba
berish, eskilikni yakson qilish xarakteriga ega b o 'ld i. U n in g
yo rd am id a in so n nafaqat yer ishlariga oid eh tiy ojin i, balki o 'z -
o 'z in i h am o'zgartirdi.
Ilm -fan ga e ’tibor kuchaydi. A m aliyot bilan fan orasidagi c h e -
gara ham o'zgara boshladi. O'rta asr sharoitida amaliy-texnik faoliyat
bilan fan orasida m a’lum bir chegara bo'lib, ular «san’at» va