A n V a r c h o r iy e V

eskirib bordi.
Inson to'g'risidagi falsafiy g'oyalar, uning manfaatlari, ehti-
yojlari va e’tiqodlari bilan uzviy aloqadordir. Afsuski, shu vaqt-
gacha biz targ'ibot va tashviqot qilib kelgan falsafiy qarashlarda
konkret inson, uning tabiiy-ijtimoiy mohiyati, orzu va umidlari,
ehtiyojlari siyosiy manfaatlar, sinfiy qarashlar to'g'risidagi
ta’limotlar soyasida qolib ketdi. Insonning ijtimoiy qiyofasi siyosiy
manfaatlar nuqtayi-nazaridan qanday bo'lishi zarurligi haqida uzluk­
siz bosh qotirib keldik. Lekin uning madaniy-ma’naviy saviya-
sining holati, darajasini bilishga harakat qilmadik.
Har tomonlama garmonik rivojlangan, barkamol inson shaxsi
haqida uzoq gapirdik, ko'plab qo'llanmalar, yostiqdek kitoblar
bitdik. Sotsialistik jamiyat sharoitida voyaga yetgan kishilar o'z
o'tmishdoshlaridan tubdan farq qiladi, ajdod va avlodlaming jamiki

---

yaxshi fazilatlari, xislatlari unda mujassam, deb maqtanib keldik.
Afsuski, o‘sha orzu qilingan odamning ming xil sayqal berilgan
qiyofasi bizdan borgan sari uzoqlashaverdi va asta-sekin xiralashib
qoldi. Chunki yonginamizda faoliyat ko‘rsatayotgan haqiqiy basha-
ralar bilan orzu qilingan, tasvir etilgan, ko‘klarga ko‘tarib maqtal-
gan kitobiy qiyofalar orasidagi ziddiyat keskinlashib, amalda al-
laqanday tubsiz jarlik vujudga keldi. Ushbu ziddiyatning mahsuli
bo'lgan manqurtsimon, ma’naviy majruh odamlar soni ko'payib
ketdi.
Hozirgi zamon ijtimoiy taraqqiyoti, ayniqsa, fan va texnika
progressining inson jismoniy va ma’naviy qiyofasiga, ruhiyati va
professional malakasiga ta’siri uni bir butun, yaxlit o‘rganishni
talab qilmoqda. Afsuski, hozirgi zamon fani to‘plagan inson