A n V a r c h o r iy e V

qarashga d a ’vat etadi. Q ilgan gunohlariga iqror bo'lishga chaqira-
di. Tavba q ilish , gu n o h larn i tan o lish — p ok lan ish alom atid ir.
G u n oh k orlik faqat aybga va aybdorlikka iqror b o 'lish d egan i
em a s, en g m u h im i, in so n o 'z i ayb in in g m o h iy atin i ilg'ab o li­
sh i, tushunib y etish id an iboratdir1.
1 
Ahmad Yassaviy.
Hikmatlar. Toshkent, 1991, 99—101, 104— 165-betlar.

---

Ahm ad Yassaviy falsafasi teotsentrik xususiyatga ega edi. U n in g
fikriga m uvofiq, X u d o — oliy haqiqat. X u d onin g barcha fazilatlari,
xislatlari g o ‘zaI, m aftunkor, kundalik faoliyatida adolat hukm ronlik
qiladi. Barcha o'rta asr faylasuflaridek, A hm ad Y assaviyning ham
d iq q at-e’tibori X udoni har tom onlam a ulug'lashga, uning ishqi,
uning muhabbati bilan yashashga qaratilgan. U oshiqlarga ilohiy
ishq sirlarini tushuntirm oqchi bo'ladi. M uhabbat dardiga chalingan
har bir oshiq, a w a lo , haqiqatning m ohiyatini bilm og'i darkor.
H aqiqatning m a’nosiga esa faqat im o n -e ’tiqodli kishi yetadi.
X u d o ishqi inson d an favqulodda k o'n gli pok va turli m od d iy
ehtiyojlardan u zoq roq turishni, in so n n in g o 'zig a o 'z i m urosali
b o 'lish n i ta q azo etadi. 
Ishq, m uhabbat y o'lid a , h a tto o 'z in i
qurbon q ilish ga h am tayyor b o 'lish ga chaqiradi. Bir ibora bilan
aytganda, X u d o vasliga yetishni orzu qilgan kishi ru h iy -m a ’naviy
p ok b o 'lm o g 'i zarur. Y assaviyning fikriga ko'ra, turli jafolar
ch ek ib , osh iq lik k a yetish ish inson on gi va faoliyatid an a vo m lik -
g'ofillik n i haydayd i, joh illik k a y o 'l berm aydi, glaflatd an o lib
q o ch a d i, faollik u ch u n im k on yaratadi. B undan keyin o 'z atrof­